ដោយៈ សហសេវិក
ភ្នំបេញៈ ការបិទការលេងល្បែងអនឡាញ ក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ និងការមកដល់នៃជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ បានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចក្រុងព្រះសីហនុដាំក្បាលចុះ ស្របពេលពពុះទីផ្សារអចលនទ្រព្យក៏បានបែកធ្លាយជាមួយគ្នា។
ជាលទ្ឋផលនៃវិបត្តិទាំងពីរនេះ បានធ្វើឲ្យគម្រោងសាងសង់សរុបចំនួន១១៥៥ ត្រូវបានទុកចោលមិនបញ្ចប់ការដ្ឋាន ខណៈតម្លៃជួលអចលនទ្រព្យនៅក្នុងខេត្តនេះ ក៏បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងពីខ្ទង់ម៉ឺន មកត្រឹមខ្ទង់ពាន់ ឬដល់ខ្ទង់រយសម្រាប់ទីតាំងខ្លះ នេះបើយោងតាមតួលេខផ្លូវការ។
តើអនាគតនៃអគារគាំងស្ទះទាំងនេះ នឹងទៅជាយ៉ាងណា? នេះជាផ្លូវដែលភាគីនិយោគិនចិន រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងម្ចាស់ដីត្រូវដើររួមគ្នាដើម្បីរកច្រកចេញ។
ទស្សនៈរបស់វិនិយោគិនចិន
យោងតាមសារព៌តមានNikkei Asia ដែលបានសម្ភាសអ្នកវិនិយោគចិនជាច្រើននាក់ ដោយសួរពីទស្សនវិស័យ និងផែនការអនាគតរបស់ពួកគេចំពោះគម្រោងដែលជាប់គាំងទាំងនោះ។
វិនិយោគិនចិនភាគច្រើន បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ ក្នុងការត្រឡប់មកវិញ ប៉ុន្តែមានឧបសគ្គច្រើនយ៉ាងទាំងផ្នែកសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាការរារាំងពួកគេ។
កត្តាសំខាន់បំផុតមួយ ដែលធ្វើឱ្យវិនិយោគិនចិនពិបាក ក្នុងបន្តគម្រោងដែលជាប់គាំង គឺការខ្វះខាតការគាំទ្រ និងជ្រោមជ្រែងពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
ជាក់ស្ដែង កាលពីដើមខែកក្កដា ម្ចាស់គម្រោងចិនមួយក្រុមបានជួបពិភាក្សាជាមួយមន្ត្រី រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុជុំវិញបញ្ហានេះ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ទទួលបានផ្លែផ្កាអ្វីទាំងអស់។
ដើម្បីត្រលប់មកវិញ ពួកគេបានស្នើសុំរដ្ឋាភិបាល ឱ្យជួយកាត់បន្ថយពន្ធពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងរបស់ខ្លួន និងជួយបង្កើតសន្ទស្សន៍តម្លៃដី ដែលច្បាស់លាស់ ដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាម្ចាស់ដីក្នុងស្រុកបំប៉ោងតម្លៃ។
សំណើសំខាន់បំផុត ដែលវិនិយោគិនទាមទារ គឺការសម្របសម្រួលពីដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីរវាងពួកគេ និងម្ចាស់ដីក្នុងស្រុក។
វិនិយោគិនចិនមួយចំនួនបានរាយការណ៍ថា ម្ចាស់ដីបានរឹបអូសអគាររបស់ពួកគេជាថ្នូរនឹងតម្លៃជួល ដែលវិនិយោគិនយល់ថាថ្លៃខ្លាំងពេក។
អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ចិនឈ្មោះ Qiu បានប្រាប់ Nikkei ថា គាត់បានវិនិយោគលើសណ្ឋាគារតម្លៃ៣លានដុល្លារ នៅក្រុងព្រះសីហនុក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ។ ការសាងសង់ត្រូវបានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ២០២០ ប៉ុន្តែមិនអាចបើកបានទេ ដោយសារជម្លោះជាមួយម្ចាស់ដី ដែលចង់រឹបអូសយកគម្រោងទាំងស្រុង។
ដូចគ្នានេះ អ្នកអភិវឌ្ឍន៍ម្នាក់ឈ្មោះ Gong ដែលបានមកពីខេត្ត Sichuan បានឱ្យដឹង ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ និង២០១៩ គ្រប់យ៉ាងគឺរលូន ប៉ុន្តែពេលមានវិបត្តិ ម្ចាស់ដីមិនសូវមានការយោគយល់នោះទេ។
តើម្ចាស់ដីក្នុងស្រុកយល់យ៉ាងណាចំពោះបញ្ហានេះ?
ផ្ទុយពីអ្វីដែលអះអាងខាងលើ ម្ចាស់ដីក្នុងស្រុកអះអាងថា អ្នកវិនិយោគចិនបានបំពានកិច្ចសន្យា ហើយមិនបង់ថ្លៃជួលដូចការសន្យា។ បន្ទាប់ពីបិទល្បែងអនឡាញ និងការមកដល់នៃវិបត្តិកូវីដ១៩ អ្នកវិនិយោគចិនបានចាកចេញ ពីប្រទេសកម្ពុជាដោយគ្មានពាក្យផ្ដែផ្ដាំ ហើយថែមទាំងមិនព្រមបង់ថ្លៃជួលដីទៀតផង។ នេះបើយោងតាមការសម្ភាសម្ចាស់ដីជាមួយ The Strait Times ។
អ្នកខ្លះទៀតអះអាងថា ដោយសារវិនិយោគិន ទៅបាត់ស្ងាត់សូន្យនេះហើយ ដែលជាហេតុផលធ្វើឱ្យពួកគេគ្មានជម្រើស ក្រៅពីកាន់កាប់អគារនោះទុកវត្ថុបញ្ចាំ ហើយរង់ចាំឱ្យម្ចាស់គម្រោងចិន មកដោះស្រាយថ្លៃជួលវិញ។ ពួកគេគ្មានចេតនារឹបអូសអគារនោះជាអចិន្ត្រៃយ៍ទេ។
ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មខេត្តព្រះសីហនុ លោកឧកញ៉ា វណ្ណ សុខហេងមានប្រសាសន៍ថា ដើមចមនៃបញ្ហានេះ ដោយសារភាគីទាំងសងខាង [អ្នកវិនិយោគចិន និងម្ចាស់ដីក្នុងស្រុក] មិនព្រមសម្របសម្រួលគ្នា។
លោកឧកញ៉ាបានបន្តថា អ្នកវិនិយោគចិនយកលេសរឿងបញ្ហាវិបត្តិកូវីដថា ជាហេតុប្រធានសក្ដិដើម្បីមិនបង់ថ្លៃជួល ឬសុំបញ្ចុះថ្លៃជួល ខណៈម្ចាស់ដីប្រើកិច្ចសន្យា ដើម្បីបង្ខំយកថ្លៃជួលខ្ពស់ ដូចសម័យមុនកូវីដ-១៩។ ភាគីទាំងសងខាង មិនព្រមថយម្នាក់មួយជំហាន។ ដូច្នេះទើបបញ្ហានេះមិនដាច់ស្រាច់”។
អ្នកខ្លះថា ប្រសិនបើវិនិយោគិនចិន មិនមានដើមទុនដើម្បីបន្តគម្រោងនេះទេ ពួកគេអាចលក់សំណង់ទាំងនោះទៅឱ្យម្ចាស់ដី ឬអ្នកវិនិយោគថ្មីក្នុងតម្លៃទាប។ បន្ទាប់មក គម្រោងដែលគាំងទាំងនោះនឹងមានជីវិតឡើងវិញ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកឧកញ៉ា សុខហេងបានឲ្យដឹងថា ដំណោះស្រាយខាងលើ មិនងាយស្រួលដូចការគិតនោះទេ ដោយសារគម្រោងសំណង់ ដែលជាប់គាំងភាគច្រើន មិនមានលិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់ត្រឹមត្រូវ ដែលធ្វើអ្នកវិនិយោគថ្មីខ្លាចរអាមិនហ៊ានទិញ ព្រោះមិនអាចបន្ដការអភិវឌ្ឍបាន សូម្បីតែសុំភ្ជាប់ប្រព័ន្ធទឹកភ្លើង។
លោកបញ្ជាក់ថា “ដូច្នេះដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលគួរតែចូលរួម។ មធ្យោបាយមួយគឺរដ្ឋាភិបាល ជួយធ្វើឱ្យគម្រោងទាំងនោះស្របច្បាប់ ដោយផ្តល់លិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់”។ លោកបន្តថា “ម ន្ត្រីពីក្រសួង អាចត្រួតពិនិត្យគុណភាពសំណង់ទាំងអស់នោះ ប្រសិនបើមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សាធារណជនទេ ក្រសួងគួរចេញលិខិតអនុញ្ញាតឱ្យពួកគាត់។ ការធ្វើដូច្នេះ នឹងលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកវិនិយោគថ្មីក្នុងការទិញគម្រោងទាំងនេះ”។
លោកបន្ថែមថា ចំណុចទី២ ដែលរដ្ឋាភិបាលគួរតែធ្វើ គឺការជួយសម្របសម្រួលជម្លោះរវាងភាគីទាំង២ តាមរយៈការកែសម្រួលកិច្ចសន្យា។ ការផ្ដាស់ប្ដូរអាចជា ការបន្ថយថ្លៃជួល ឬឱ្យវិនិយោគិនបង់រំលួសថ្លៃជួលក្នុងរយៈពេលវែងណាមួយ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អស់រយៈពេលជាង២ឆ្នាំទៅហើយ នៅមិនទាន់ឃើញដំណោះស្រាយចេញជាផ្លែផ្កាអ្វីទាំងអស់ បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសយ៉ាងក្ដែងៗក្ដីថា នឹងស្តារសេដ្ឋកិច្ចខេត្តព្រះសីហនុឡើងវិញ។
អ្វីទៅជាចក្ខុវិស័យរយៈពេលវែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា?
លោកបណ្ឌិត Ivan Franceschini អ្នកស្រាវជ្រាវសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី បានពន្យល់ពីមូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ព្រងើយកន្តើយ មិនទាន់ចង់ដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
លោកបណ្ឌិត Ivan បាននិយាយថា កម្ពុជានៅមានអំពើពុករលួយច្រើន ហើយម្ចាស់ដីក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ភាគច្រើនជាសេដ្ឋី និងអ្នកមានអំណាចក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិបាកដោះស្រាយបញ្ហាតាមសំណើររបស់វិនិយោគចិនទាំងនោះ។
យោងតាមការសិក្សារបស់គាត់ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាក់ស្ដែងក៏ចង់ដោះស្រាយបញ្ហានេះខ្លាំងណាស់ដែរ ប៉ុន្តែត្រូវការពេលវេលា។
លោកជឿជាក់ថា បញ្ហានឹងធូរស្រាលនៅថ្ងៃណាមួយ ព្រោះជាក់ស្ដែងរដ្ឋាភិបាលបានចំណាយថវិកាជាង៣០០លានដុល្លាររួចហើយ ក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដូច្នេះមានន័យថារដ្ឋាភិបាល មានចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយសម្រាប់ខេត្តនេះ។
ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល មិនមានទស្សនវិស័យច្បាស់លាស់ទេ រដ្ឋាភិបាល នឹងមិនហ៊ានចំណាយថវិកាផ្ទាល់របស់រដ្ឋដ៏ធំសម្បើមនេះ ដើម្បីកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងខេត្តនេះឡើងវិញនោះទេ។
លោកបន្តថា ពិសេសជាងនេះ ការសម្រេចចិត្តបញ្ចប់ល្បែងអនឡាញនៅឆ្នាំ ២០១៩ គឺជាជំហានដ៏ក្លាហានមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលហ៊ាន បោះលុយចោល ដែលកំពុងហូរចូលយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង ហើយទ្រាំឈឺចាប់មួយពេលដើម្បីអនាគតដែលភ្លឺស្វាងជាងមុន។
រដ្ឋមន្រ្តីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋលេខាធិកាប្រចាការនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោកវង្សី វិសុទ្ធធ្លាប់បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលបាន និងកំពុងរកមធ្យោបាយល្អបំផុត ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
លោកបន្តថា “ការសាងសង់អគារខ្ពស់ៗជាច្រើន ត្រូវបានផ្អាកការសាងសង់ ឬបោះបង់ចោល។ យើងដឹងពីបញ្ហានេះហើយ យើងនឹងជួយជំរុញការអភិវឌ្ឍអគារទាំងនោះ តាមរយៈការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគថ្មី មកទិញបន្ត”។
ផែនការនេះគឺជាផ្នែកមួយ នៃគោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការប្រែក្លាយក្រុងព្រះសីហនុ ទៅជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ពហុគោលបំណងនាពេលអនាគត។
គម្រោងនេះ គឺជាមហិច្ឆតាធំរបស់កម្ពុជា ក្នុងការប្រែក្លាយក្រុងព្រះសីហនុ ទៅជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់មួយ ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជាតំបន់ឧស្សាហកម្មជឿនលឿន ដែលបម្រើដល់ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក តាមរយៈការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឆ្លាតវៃ។
លើសពីនេះ ខេត្តនេះក៏នឹងត្រូវតភ្ជាប់ជាមួយរាជធានីភ្នំពេញ ដោយផ្លូវល្បឿនលឿនតម្លៃ២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដែលគម្រោងបើកដំណើរក្នុងខែតុលាខាងមុខនេះ។
ដោយមើលឃើញពីចក្ខុវិស័យ និងសកម្មភាពរយៈពេលវែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកន្លងមក អ្នកជំនាញផ្នែកអចលនវត្ថុក្នុងស្រុកភាគច្រើន បានព្យាករណ៍ថា សេដ្ឋកិច្ចខេត្តព្រះសីហនុនឹងងើបឡើងវិញ ក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ។
ពួកគេបានឱ្យនិយមន័យវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចមួយនេះថា ការផ្លាស់ប្ដូរដែលឈឺចាប់ តែគឺដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ដែលមានគុណភាព និងនិរន្តរភាពនាពេលអនាគត ឬ ហើយតាមសុភាសិតខ្មែរគឺ ពិបាកមុន ស្រណុកក្រោយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី លោកបណ្ឌិត Ivan ក៏យល់ឃើញថា “ជនជាតិចិន នឹងមិនត្រឡប់មកវិញនៅពេលឆាប់ៗនេះទេ ព្រោះតែឧបសគ្គខាងសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចខាងលើ”។លោកបន្ថែមថា “វិនិយោគិនចិនចាស់ អាចនឹងមិនត្រលប់មកវិញទេ ព្រោះពួកគេខ្លាចនឹងជួបបញ្ហាដូចមុន។ ដូច្នេះក្តីសង្ឃឹមអាចពឹងផ្អែកលើវិនិយោគិនថ្មី”៕
