ដោយៈ សហសេវិក
ភ្នំពេញៈ នៅពេលបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនកំពុងកើតមានក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក តាមកើនឡើងនូវកំដៅពាណិជ្ជកម្ម បង្កឡើងដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសនានាកំពុងរៀបចំ នូវគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនជាថ្មី ដើម្បីឆ្លើយតបនិងសម្រាលភាពតានតឹង និងការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។
នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា បានបង្ហាញពីកំណើនដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ ដោយដាក់ខ្លួនជាមជ្ឈមណ្ឌលវិនិយោគ “ទាប” ដ៏ជោគជ័យបំផុតមួយរបស់ពិភពលោក។ ដំណើរការសេដ្ឋកិច្ច ដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់របស់ប្រទេសក្នុងឆ្នាំ 2024 បានពង្រឹងកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ខ្លួនជាចំណុចក្តៅ សម្រាប់អ្នកវិនិយោគសកល ដោយទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងសំខាន់ ចំពោះសក្តានុពល និងអត្ថប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលមិនទាន់បានប្រើប្រាស់។
-->
គិតត្រឹមថ្ងៃទី 20 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 2024 កម្ពុជាបានអនុម័តគម្រោងវិនិយោគសរុបចំនួន 414 ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់វិនិយោគសរុបចំនួនជិត៧០០០ពាន់លានដុល្លារ។ នេះតំណាងឱ្យការកើនឡើងនៃគម្រោងចំនួន 146 ធៀបនឹងឆ្នាំមុន ដែលមានកំណើនជាង 54% ខណៈដែលតម្លៃវិនិយោគសរុបបានកើនឡើង40% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
លើសពីនេះ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់កម្ពុជាត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងឈានដល់35.17 ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ2024 ជាមួយនឹងអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចលើសពី6% ។ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងកើនឡើងពី 1,917 ដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2023 ដល់ 2,071 ដុល្លារក្នុងឆ្នាំ2024 ។
កំណើនដ៏រឹងមាំនេះ មិនត្រឹមតែគូសបញ្ជាក់ពីភាពរឹងមាំនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពង្រីកទីផ្សារអ្នកប្រើប្រាស់ និងការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពជាបន្តបន្ទាប់ នៃរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនផងដែរ។
ទិន្នន័យនេះបង្ហាញថា បរិយាកាសវិនិយោគរបស់កម្ពុជា មានភាពប្រសើរឡើងជាលំដាប់ ដោយអ្នកវិនិយោគក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិកាន់តែច្រើន ទទួលបានទំនុកចិត្តក្នុងការវិនិយោគក្នុងប្រទេស។ កម្ពុជាកំពុងក្លាយជាចំណុចក្តៅដ៏សំខាន់មួយ សម្រាប់ការវិនិយោគបរទេស។
អត្ថប្រយោជន៍សំខាន់មួយគឺថា កម្ពុជាមិនមានការគ្រប់គ្រងលើការប្តូរប្រាក់បរទេស ដែលផ្តល់ឱ្យអ្នកវិនិយោគបរទេសនូវបរិយាកាសដែលអាចបត់បែនបានខ្ពស់ សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរមូលធន។ លើសពីនេះ ការប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកយ៉ាងទូលំទូលាយ បានផ្តល់នូវភាពងាយស្រួល និងសុវត្ថិភាពបន្ថែមសម្រាប់អ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិ។
លក្ខខណ្ឌអំណោយផលទាំងនេះ កំពុងធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាគោលដៅវិនិយោគ ដ៏ទាក់ទាញបំផុតមួយក្នុងពិភពលោក។ ពួកគេកំពុងបង្កើនភាពប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួន នៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក ហើយដាក់ទីតាំងវាជាជម្រើស “ហានិភ័យទាប និងរង្វាន់ខ្ពស់” សម្រាប់វិនិយោគិនសកល។
ខណៈពេលដែលប្រទេសកម្ពុជា ទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ប្រឈមនឹងភាពមិនច្បាស់លាស់ជាច្រើន។ ការកើនឡើងនៃជម្លោះក្នុងតំបន់ ភាពតានតឹងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ និងអស្ថិរភាពនៅក្នុងទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ កំពុងធ្វើឱ្យមានការភ័យខ្លាចកាន់តែខ្លាំងឡើង ចំពោះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលដែលមានសក្តានុពល។
សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក កំពុងប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យសំខាន់ៗ ជាមួយនឹងលទ្ធភាពនៃការដួលរលំ ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុពេញលេញ។
សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន កំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ដោយភាពទន់ខ្សោយនៃប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុបានក្លាយជាភស្តុតាងកាន់តែខ្លាំងឡើង។
កត្តាសំខាន់មួយ គឺការកើនឡើងនៃជម្លោះក្នុងតំបន់ និងការធ្វើឱ្យកាន់តែអាក្រក់ទៅៗនូវវិបត្តិថាមពល និងសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក។ ភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅមជ្ឈិមបូព៌ា និងសង្រ្គាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន បាននាំឱ្យមានការខ្វះខាតថាមពលដែលកំពុងបន្ត ធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពរវាងការផ្គត់ផ្គង់ និងតម្រូវការសម្រាប់ធនធានសំខាន់ៗដូចជាថាមពល អាហារ និងលោហធាតុ។ នេះបានបង្កើតឥទ្ធិពលច្រែះពេញសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកល ដែលជំរុញអតិផរណានៅទូទាំងពិភពលោកបន្ថែមទៀត។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ជម្លោះទាំងនេះ បានធ្វើឱ្យមានការបែកបាក់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកកាន់តែស៊ីជម្រៅ។ ភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងប្រទេសលោកខាងលិច រុស្ស៊ី និងចិន កំពុងធ្វើឱ្យទិដ្ឋភាពនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិកាន់តែស្មុគស្មាញ។ ជាលទ្ធផល កាលានុវត្តភាពសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ពិភពលោកកំពុងរួមតូច ដែលនាំអោយមានការថយចុះនៃពាណិជ្ជកម្ម និងលំហូរមូលធន។ នេះជាលទ្ធផលបង្កើនហានិភ័យ នៃការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
បន្ថែមលើបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ លោកប្រធានាធិបតី Donald Trump បានបន្តសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម ដែលអាចជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ នៅរសៀលថ្ងៃទី 1 ខែកុម្ភៈ (ម៉ោងនៅភាគខាងកើត) លោក Donald Trump បានចុះហត្ថលេខាលើបទបញ្ជាប្រតិបត្តិរបស់ប្រធានាធិបតីចំនួនបី ដែលដាក់ពន្ធ25% លើទំនិញទាំងអស់ដែលនាំចូលពីម៉ិកស៊ិក និងកាណាដា រួមទាំងពន្ធ 10% លើប្រេងកាណាដា។ លើសពីនេះ ពន្ធ10% ត្រូវបានដាក់លើទំនិញចិនទាំងអស់ដែលនាំចូលមកសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការប្រកាសនេះ បានបង្កការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង។ ជាការឆ្លើយតប ប្រទេសចិន ម៉ិកស៊ិក និងកាណាដា ដែលជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតទាំងបីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងអនុវត្តវិធានការតបត។ ពន្ធខ្ពស់ និងរបាំងពាណិជ្ជកម្ម ពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មបែបនេះ អាចកាត់បន្ថយទំហំពាណិជ្ជកម្មសកល រំខានដល់លំហូរវិនិយោគអន្តរជាតិ និងបង្កើតការធ្លាក់ចុះនៃពាណិជ្ជកម្មសកល ដែលគំរាមកំហែងដល់ស្ថិរភាព និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។
ការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំងមួយទៀត គឺអតិផរណានៃពពុះទ្រព្យសកម្មសកល។ ទីផ្សារភាគហ៊ុន អចលនទ្រព្យ និងទីផ្សារមូលបត្របំណុលទូទាំងពិភពលោក កំពុងបង្ហាញសញ្ញានៃអតិផរណាលើស ខណៈពេលដែលគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ ធូររលុងពីធនាគារកណ្តាល និងធនាគារកណ្តាលផ្សេងទៀត បានជំរុញឱ្យមានកំណើនរយៈពេលខ្លី ពួកគេក៏បាននាំឱ្យតម្លៃទ្រព្យសកម្មអតិផរណា កម្រិតបំណុលខ្ពស់ និងការកើនឡើងហានិភ័យហិរញ្ញវត្ថុ។
ទោះបីជាវិបត្តិបំណុលអឺរ៉ុប ដែលបានចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ 2009 បានធូរស្រាលបន្តិចក៏ដោយ ក៏ប្រទេសក្នុងតំបន់អឺរ៉ូជាច្រើននៅតែតស៊ូជាមួយនឹងបំណុលខ្ពស់ ឱនភាពថវិកា និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅទ្រឹង។
បញ្ហាទាំងនេះ ធ្វើឱ្យពួកគេងាយរងគ្រោះជាពិសេស ចំពោះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច នៅក្នុងបរិយាកាសពិភពលោក ដែលមិនស្ថិតស្ថេរនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ការផ្ទុះពពុះទ្រព្យសកម្ម អាចប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ទាំងតំបន់អឺរ៉ូ និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
លើសពីនេះ បំណុលជាតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតែបន្តកើនឡើង ដោយឈានដល់កំណត់ត្រា៣៦ ពាន់ពាន់លានដុល្លារគិតត្រឹមថ្ងៃទី 1 ខែវិច្ឆិកា នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់ CEIC ។
នាយកប្រតិបត្តិរបស់ JPMorgan Chase លោក Jamie Dimon បានព្រមានកាលពីថ្ងៃទី 8 ខែមេសាថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក អាចនឹងប្រឈមមុខនឹងការដួលរលំដ៏លំបាក ជាមួយនឹង “ការជាប់គាំង” ជាសេណារីយ៉ូដែលអាក្រក់បំផុត។
លោកក៏បានព្យាករថា អត្រាការប្រាក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកអាចលើសពី 8% ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ ដែលបង្កហានិភ័យដ៏សំខាន់មួយទៀតចំពោះស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខគេរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក រួមទាំងលោក David Rosenberg ប្រធានក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវ Rosenberg បានចេញការព្រមានម្តងហើយ ម្តងទៀតអំពីការដួលរលំ ដែលអាចកើតមាននៅក្នុងទីផ្សារភាគហ៊ុន របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ពី “ឈើឆ្កាងមរណៈ” និងសញ្ញាពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ជាសូចនាករនៃបញ្ហានៅខាងមុខ។
លោក Bill Bryan ស្ថាបនិក Wind Shift Capital និងជាអ្នកយុទ្ធសាស្រ្តហិរញ្ញវត្ថុ ដែលមានបទពិសោធន៍ក៏បានព្យាករណ៍ថា ទីផ្សារភាគហ៊ុនសកល អាចប្រឈមនឹងភាពចលាចល ក្នុងរយៈពេល 12 ខែខាងមុខ។
សញ្ញាព្រមានទាំងនេះ គឺជាការដាស់តឿនយ៉ាងច្បាស់ សម្រាប់អ្នកវិនិយោគពិភពលោក។ ជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយឺត និងហានិភ័យនៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ពពុះទ្រព្យសកម្ម ស្ថិតនៅក្រោមការគំរាមកំហែងនៃការផ្ទុះឡើង ដែលអាចនាំឱ្យមានការដួលរលំ នៅក្នុងទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ។
នៅក្នុងបរិយាកាសមិនច្បាស់លាស់នេះ លំហូរមូលធនកាន់តែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយអ្នកវិនិយោគ កំពុងស្វែងរកទិសដៅដែលមានសុវត្ថិភាពកាន់តែច្រើនឡើង សម្រាប់ការវិនិយោគរបស់ពួកគេ។
ក្នុងនាមជាសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ កម្ពុជាលេចធ្លោជាទីជម្រកសុវត្ថិភាពដ៏ជោគជ័យ សម្រាប់មូលធនពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ2025។
ប្រទេសកម្ពុជា កន្លែងសុវត្ថិភាពល្អបំផុត សម្រាប់មូលធនពិភពលោកនៅឆ្នាំ 2025
គោលនយោបាយវិនិយោគបរទេសសេរី និងបើកចំហ
កម្ពុជាផ្តល់នូវគោលនយោបាយវិនិយោគបរទេសសេរី និងបើកចំហ ជាមួយនឹងការចរាចរប្រាក់ដុល្លារយ៉ាងទូលំទូលាយ។ នេះកាត់បន្ថយហានិភ័យ អត្រាប្តូរប្រាក់យ៉ាងសំខាន់ ដោយធានាថាការវិនិយោគជាប្រាក់ដុល្លាររក្សាបាននូវតម្លៃស្ថិរភាព និងការពារមូលនិធិរបស់អ្នកវិនិយោគ។
គោលនយោបាយបើកប្រាក់ដុល្លារ មិនត្រឹមតែផ្តល់សុវត្ថិភាពដល់អ្នកវិនិយោគប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងលើកទឹកចិត្តដល់លំហូរចូលនៃមូលធនបរទេស សម្រួលពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ និងប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុ។ នេះធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជា ក្លាយជាគោលដៅទាក់ទាញសម្រាប់សាជីវកម្មពហុជាតិសាសន៍ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ។
ផលចំណេញត្រលប់ខ្ពស់ពីការវិនិយោគ
ដោយសារកំណើនសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះនៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក តម្រូវការទំនិញតម្លៃសមរម្យពីប្រទេស ដូចជា កម្ពុជាកំពុងកើនឡើង ជាពិសេសក្នុងវិស័យសេវាកម្ម និងផលិតកម្ម។
ជាមួយនឹងសេដ្ឋកិច្ច រីកលូតលាស់លឿនបំផុតមួយ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ កម្ពុជាបានក្លាយជា “កន្លែងវិនិយោគ”ដ៏សំខាន់មួយ ដោយសារទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន នៅក្នុងទីផ្សារអាស៊ាន តម្លៃពលកម្មទាប និងគោលនយោបាយគាំទ្ររបស់រដ្ឋាភិបាល។ ឧស្សាហកម្មសំខាន់ៗដូចជា ផលិតកម្ម សំណង់ កសិកម្ម ទេសចរណ៍ និងបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកំពុងរីកចម្រើន។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់ចេញនូវការលើកទឹកចិត្ត រួមទាំងការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ គោលនយោបាយអនុគ្រោះលើការប្រើប្រាស់ដីធ្លី និងការសម្រួលនីតិវិធីនៃការវិនិយោគ ដោយលើកទឹកចិត្តដល់ការវិនិយោគក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ។
បរិយាកាសនយោបាយស្ថិរភាពរបស់កម្ពុជា ពង្រឹងការអំពាវនាវរបស់ខ្លួន តាមរយៈការបញ្ចៀសប្រទេស ពីភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងហានិភ័យសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដូចជា ជម្លោះពាណិជ្ជកម្មជាដើម។ លើសពីនេះទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយអង្គការអន្តរជាតិនានា និងប្លុកសេដ្ឋកិច្ចពង្រឹងជំហររបស់ខ្លួន នៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក។
គុណសម្បត្តិទាំងនេះ ផ្តល់ឱ្យអ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិនូវលទ្ធភាពទទួលបានទីផ្សារ ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងច្រើនពីការវិនិយោគ។
អត្រាការប្រាក់បញ្ញើធនាគារខ្ពស់
អត្រាការប្រាក់ដាក់ប្រាក់បញ្ញើរបស់ធនាគារកម្ពុជា ចាប់ពី 6% ទៅ 8% ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ផ្តល់ជូនអ្នកវិនិយោគទូទាំងពិភពលោក នូវជម្រើសដែលមានស្ថិរភាព និងប្រាក់ចំណេញ។ អត្រាទាំងនេះមានការទាក់ទាញជាពិសេសសម្រាប់អ្នកវិនិយោគ ដែលមិនប្រឈមនឹងហានិភ័យ ដែលស្វែងរកការត្រឡប់មកវិញប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។ នៅក្នុងបរិយាកាសសកល ដែលត្រូវបានសម្គាល់ដោយអតិផរណា អត្រាខ្ពស់បែបនេះជួយរក្សា និងបង្កើនទ្រព្យសម្បត្តិ ខណៈពេលដែលការពារប្រឆាំងនឹងហានិភ័យនៃការធ្លាក់ថ្លៃរូបិយប័ណ្ណ។
ទស្សនវិស័យរួម
នៅពេលពេលមានបញ្ហាប្រឈម ដូចជា ជម្លោះក្នុងតំបន់ អតិផរណាអតិផរណា អតិផរណាអតិផរណា ពពុះទ្រព្យសកម្ម និងវិបត្តិបំណុលដែលកំពុងកើនឡើងនៅអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក រដ្ឋធានីសកល កំពុងស្វែងរកកន្លែងសុវត្ថិភាពជាបន្ទាន់។
ប្រទេសកម្ពុជាលេចធ្លោជាកំពង់ផែសុវត្ថិភាព និងជាគោលដៅរីកចម្រើន សម្រាប់មូលធនពិភពលោក។ ជាមួយនឹងបរិយាកាសនយោបាយស្ថិរភាព គោលនយោបាយបើកចំហរប្រាក់ដុល្លារ ឱកាសវិនិយោគ ដែលមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ និងទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំ ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាជម្រើសដ៏ល្អ សម្រាប់អ្នកវិនិយោគដែលស្វែងរកសុវត្ថិភាព និងកំណើននៅឆ្នាំ 2025៕
