ដោយៈ ចំណាន
អន្តរជាតិៈ មនុស្សដំបូងគេដែលធ្វើដែកក្នុងពិភពលោក គឺជនជាតិហេត ដែលជាអរិយធម៌បុរាណ ដែលរស់នៅក្នុងអាណាតូលៀ (តួកគីសម័យទំនើប) ប្រហែលឆ្នាំ1500 មុនគ.ស. ឬជាង 3,500 ឆ្នាំមុន។
មុនពេលយុគដែកបានចាប់ផ្តើម គឺយុគសម័យសំរិទ្ធ (មុនឆ្នាំ១៥០០មុនគ.ស.) ដែលសម័យកាលនោះមនុស្សភាគច្រើនប្រើសំរិទ្ធ ដែលធ្វើពីទង់ដែង និងសំណប៉ាហាំង។ លោហជាតិដែកត្រូវបានគេស្គាល់ ប៉ុន្តែកម្រណាស់ ដែលជារឿយៗ ត្រូវបានរកឃើញតែនៅក្នុងអាចម៍ផ្កាយប៉ុណ្ណោះ។
ជនជាតិហេត ជាជនជាតិដំបូងគេ ដែលស្រូបរ៉ែដែក (ថ្មកំដៅដែលមានជាតិដែក ដើម្បីទាញយកលោហៈ)។ ពួកគេបានផលិតអាវុធ និងឧបករណ៍ធ្វើពីដែក ដែលខ្លាំងជាងសំរិទ្ធ។ ការរកឃើញនេះ បានផ្តល់ឱ្យពួកគេ នូវអត្ថប្រយោជន៍ខាងយោធា និងបច្ចេកវិទ្យា។
បន្ទាប់ពីចក្រភព “ហ៊ីតទី”បានដួលរលំ ចំណេះដឹងអំពីដែកបានរីករាលដាលដល់មជ្ឈិមបូព៌ា អេហ្ស៊ីប និងអឺរ៉ុប។
អរិយធម៌ដូចជនជាតិ អាសស៊ើរ និងក្រិកបានចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ដែកយ៉ាងទូលំទូលាយ។
ប្រជាជនសម័យបុរាណ ពួកគេបានប្រើចង្រ្កានតូចៗ (ផ្ការីក) ជាមួយនឹងធ្យូង និងម៉ាស៊ីនបូមទឹក ដើម្បីឈានដល់សីតុណ្ហភាពខ្ពស់ (ប្រហែល 1200°C)។
លោហជាតិ ដែកមិនរលាយទេ ប៉ុន្តែបានក្លាយទៅជាម៉ាស់អេប៉ុង (ផ្លុំ) ដែលត្រូវបានញញួរដើម្បីលុបភាពមិនបរិសុទ្ធ៕
 ប្រហែលឆ្នាំ1500 មុនគ.ស. ឬជាង 3,500 ឆ្នាំមុន។){kind=link}