ដោយៈ សហសេវិក
ភ្នំពេញៈ កម្ពុជាត្រៀមបោះជំហ៊ានថ្មីដ៏វែងមួយទៀត ដោយចាកចេញពីឋានៈ ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចនាពេលខាងមុខ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះកំពុងស្ថិតក្នុងហានិភ័យ។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី នាពេលថ្មីៗនេះបង្ហាញថា កម្ពុជានៅតែពឹងផ្អែកខ្លាំង លើវិស័យកាត់ដេរ ស្បែកជើង និងទំនិញធ្វើដំណើរ (GFT) ដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីនកំណើនរបស់ខ្លួន។
ការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច នឹងនាំមកនូវបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗ ដូចជា ការបាត់បង់ពន្ធអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម។ ដូច្នេះ កម្ពុជា ត្រូវជំរុញយុទ្ធសាស្ត្រទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ ពីបរទេសបន្ថែមទៀត។
យើងនឹងលើកឡើងនូវបញ្ហាប្រឈម ដែលកម្ពុជាអាចនឹងជួបប្រទះនៅ Manoj Mathew ដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានភាពរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ មុនការរាតត្បាតនៃជំងឺ Covid-19 ដែលផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបកើនឡើងប្រចាំឆ្នាំ ប្រហែល៧,៨ ភាគរយជាមធ្យមចន្លោះឆ្នាំ ២០១០ និង២០១៩។
អត្រានៃភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះពី៣៣,៨ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០០៩ មកត្រឹម១៧,៨ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០១៩-២០២០។
បន្ទាប់ពីជំងឺ Covid-19 បានថមថយ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមមានកំណើននៅឆ្នាំ២០២១ ដោយសារការបើកប្រទេសឡើងវិញមុនកាលកំណត់ និងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច ប្រកបដោយការប្រុងប្រយ័ត្នរបស់រដ្ឋាភិបាល។ នៅឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាមានកំណើនចំនួន៥ភាគរយ ដោយយោងតាមទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងតំបន់នៃខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ របស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF)។
យោងតាម IMF បានបង្ហាញថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងកើនឡើងក្នុងអត្រា៦ភាគរយ នៅឆ្នាំនេះ និង៦,១នៅឆ្នាំក្រោយ។ ក្នុងតំបន់អាស៊ាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា តាមពីក្រោយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ហ្វីលីពីនត្រឹម ដែលមានចំនួន៦,២ភាគរយ សម្រាប់ទាំងពីរឆ្នាំ។
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងធនាគារពិភពលោក ក៏បានព្យាករណ៍ផងដែរថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងកើនឡើងក្នុងអត្រា ៥,៨ ភាគរយនៅឆ្នាំនេះ។ ដោយឡែកក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ រំពឹងថា នឹងមានកំណើនខ្ពស់ជាងនេះ ក្នុងអត្រា៦,៦ភាគរយនៅឆ្នាំនេះ។
ប៉ុន្តែការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ដែលគ្រោងសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៩ បាននាំមកនូវបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗ ដែលតម្រូវអោយកម្ពុជាធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចឲ្យបានឆាប់រហ័ស ពីការផលិតសម្លៀកបំពាក់ស្បែកជើង និងទំនិញធ្វើដំណើរ ដោយខិតខំទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបន្ថែមទៀត។
ការសិក្សាថ្មីមួយរបស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) បានបង្ហាញថា ការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច នឹងធ្វើឱ្យផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កម្ពុជា ធ្លាក់ចុះចំនួន២,៩៤ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ២០២៧-២០៣០ ។ (សន្មតថាការចាកចេញ ពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅឆ្នាំ២០២៧ ដោយយោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ)។
ភាគច្រើននៃការធ្លាក់ចុះនេះ គឺដោយសារតែការដកពន្ធពាណិជ្ជកម្មអនុគ្រោះដោយសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក សម្រាប់ទំនិញកម្ពុជា ដែលទទួលបានក្នុងនាមជាប្រទេស ដែលមានការអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច។ នេះបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាត្រូវធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។
លើសពីនេះ យោងតាម UNDP សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងភាពងាយរងគ្រោះខ្លាំង ពីផលប៉ះពាល់ពីខាងក្រៅ រួមទាំងជំងឺរាតត្បាត Covid-19 ភាពមិនប្រាកដប្រជា នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយសកល សង្គ្រាម និងវិបត្តិផ្សេងៗទៀត។
ដើម្បីចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ‘ទស្សនវិស័យអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADO) ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤’ ដែលទើបចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា កម្ពុជាត្រូវពង្រឹងសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារ ផ្តោតលើផលិតផលតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់ វិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងធនធានមនុស្ស និងពង្រឹងការគ្រប់គ្រងធនធានក្នុងស្រុក។
បន្ថែមលើសពីនេះ គឺបញ្ហាប្រឈមនៃការទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបន្ថែមទៀត។ ទោះបីជារបាយការណ៍មួយចំនួនបានដាក់ប្រទេសកម្ពុជាជាទីផ្សារ ដែលកំពុងរីកចម្រើន សម្រាប់ការវិនិយោគផ្ទាល់ ពីបរទេសនៅឆ្នាំនេះក៏ដោយ ក៏នៅតែមានការព្រួយបារម្ភ ផងដែរ។
លោក Anthony Galliano នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន Cambodian Investment Management ដែលឃ្លាំមើលសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាយ៉ាងដិតដល់ បានចែករំលែកអំពីនិន្នាការថ្មីៗ នៃលំហូរការវិនិយោគផ្ទាល់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុបទៅកាន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោកបាននិយាយថា “វាជាការព្រួយបារម្ភខ្លាំង ដែលកម្ពុជាមិនមែនជាអ្នកទទួលផល ពីការវិនិយោគធំៗមួយចំនួន ដោយក្រុមហ៊ុនអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នោះ”។
លោកបានបន្ថែមថា កម្ពុជាមិនទទួលបានការវិនិយោគថ្មីៗ គួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយចំនួន ដោយក្រុមហ៊ុនអាមេរិក រួមទាំង Amazon Web Services (AWS) ដែលបានវិនិយោគបន្ថែមចំនួន៩ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ cloud នៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី ដោយបានបន្ថែម ការវិនិយោគចំនួន៨,៥ពាន់លានដុល្លាររួចទៅហើយ។
លោកបានបន្តថា AWS ក៏គ្រោងនឹងវិនិយោគ៦ពាន់លានដុល្លារក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និង៥ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងប្រទេសថៃ និងឥណ្ឌូនេស៊ីផងដែរ។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា “Microsoft ក៏កំពុងដាក់ភ្នាល់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ ជាមួយនឹងការវិនិយោគចំនួន២៥០លានដុល្លារនៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី វិនិយោគចំនួន១,៧ពាន់លានដុល្លារលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ cloud និង AI នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងការវិនិយោគចំនួន២,២ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ីសម្រាប់ cloud computing និង Artificial Intelligence infrastructure”។
លោកបានបន្ថែមថា ព័ត៌មានដែលជឿទុកចិត្តបាន បានបង្ហាញថា Nivedia ដែលជាក្រុមហ៊ុនរីកចម្រើនលឿនបំផុត របស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងវិនិយោគ២០០លានដុល្លារផ្នែកAI នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ហើយគ្រោងនឹងពង្រីកការវិនិយោគរបស់ខ្លួន ជាមួយប្រទេសវៀតណាមតាមរយៈក្រុមហ៊ុន IT យក្ស FPT Corp ជាមួយនឹងរោងចក្រ AI ចំនួន២០០លានដុល្លារ ដែលរួមបញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យារបស់ពួកគេ។
លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា ក្រុមហ៊ុន Amkor Technology បានបើកដំណើរការរោងចក្រ semiconductor រួចហើយនៅខេត្ត Bac Ninh ប្រទេសវៀតណាម ដោយចំណាយថវិកាចំនួន១,៦ ពាន់លានដុល្លារ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីក្លាយជាមូលដ្ឋានផលិតកម្មដ៏ធំបំផុត របស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកនៅក្នុងពិភពលោក។
លោកAnthony Galliano បញ្ជាក់ថា “មិនមែនតែអាមេរិកតែមួយទេ ដែលកំពុងវិនិយោគយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អឺរ៉ុប ក៏បានធ្វើសកម្មភាពវិនិយោគផងដែរ”។
លោកបន្ថែមថា វៀតណាមគឺជាគោលដៅកំពូល សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប ក្នុងការពង្រីកអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ ឧទាហរណ៍ដូចជា Lego សាងសង់រោងចក្រតម្លៃ១ពាន់លានដុល្លារ នៅទីក្រុងហូជីមិញ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ក៏កំពុងជំរុញការវិនិយោគ នៅវៀតណាម កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី EU-Vietnam (EVFTA) និងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងដ៏សំខាន់។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា “ជាមួយនឹងរលកនៃការវិនិយោគនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលហូរចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុបនាពេលថ្មីៗនេះ វាមានការបារម្ភខ្លាំង ដែលកម្ពុជាមិនមែនជាអ្នកទទួលផល ហើយនឹងអាចខាតបាត់បង់ឱកាសដ៏សំខាន់មួយ”។
យោងតាមក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា កម្ពុជាបានទាក់ទាញការវិនិយោគ ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ចំនួន២,២ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងត្រីមាសទីមួយឆ្នាំនេះ។
កម្ពុជាបានអនុម័ត គម្រោងវិនិយោគចំនួន១០៦ ក្នុងអំឡុងខែមករា ដល់ខែមីនាឆ្នាំនេះ ដែលកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពីគម្រោងចំនួន៣៩ ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន ដែលបង្កើតការងារបានប្រមាណ១០៧.០០០កន្លែង។
ទោះជាយ៉ាងណាតួលេខនេះ មិនត្រូវបានសាធារណៈជនជឿថាជាការពិតឡើយ។
លោក Anthony បានលើកឡើងទៀតថា សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់ យើងត្រូវការធ្វើទំនើបកម្ម សេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ជាមួយនឹងនុវានុវត្តន៍ នៅក្នុងបច្ចេកវិទ្យា ជាពិសេស AI ឌីជីថលភាវូបនីយកម្ម និងទិន្នន័យ។
លោកបានបន្ថែមថា “សសរស្តម្ភសំខាន់ៗនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស នៅមិនទាន់មានភាពរឹងមាំនៅឡើយ សម្លៀកបំពាក់ត្រូវបានចាត់ទុកជាឧស្សាហកម្មថ្ងៃលិច ទេសចរណ៍មានការប្រកួតប្រជែងខ្លាំង ហើយអចលនទ្រព្យ និងសំណង់មានវដ្តឡើងចុះខ្លាំង”។
លោកបានបន្តថា កម្ពុជាត្រូវតែកសាងទំនុកចិត្តឱ្យកាន់តែធំ និងទូលំទូលាយ និងធ្វើពិពិធកម្មមូលដ្ឋាន វិនិយោគបរទេសរបស់ខ្លួន។ គន្លឹះអាចជាតម្លៃទាប កម្លាំងពលកម្មជំនាញខ្ពស់ សម្បទានពន្ធគយ កម្មសិទ្ធិបញ្ញា ការការពារវិនិយោគិន ការលើកទឹកចិត្តពន្ធ និងភាពប្រាកដប្រជាក្នុងប្រព័ន្ធ ថ្លៃអគ្គិសនីទាប ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រសើរឡើង និងការប្រមូលផលពីធនធានធម្មជាតិ។
បើតាមគំនិតរបស់លោកAnthony បញ្ហាប្រឈមបំផុតគឺអាចជាគោលនយោបាយទិន្នន័យ ខណៈដែលភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយកាន់តែកើនឡើង។
ការធ្វើពិពិធកម្មយឺតយ៉ាវ
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ ADB ថ្មីៗនេះ ការធ្វើពិពិធកម្មយឺតយ៉ាវ រារាំងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែងនៅកម្ពុជា ខណៈដែលកម្ពុជា បានផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ពីកសិកម្មទៅជាឧស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មដោយជោគជ័យ កម្ពុជាមិនទទួលបានជោគជ័យច្រើនប៉ុន្មាននោះទេ ក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មក្នុងវិស័យទាំងនេះ និងការផ្លាស់ប្តូរកត្តាផលិតកម្មទៅជាផលិតផល និងសេវាកម្មដែលមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់។
សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងទំនិញធ្វើដំណើរមានចំនួនប្រហែល៣ភាគ៤ នៃផលិតកម្មសរុប និង៦២ភាគរយនៃការនាំចេញសរុបក្នុងឆ្នាំ២០២២។ លើសពីនេះ ទីផ្សារនាំចេញរបស់កម្ពុជា នៅតែមានការប្រមូលផ្តុំយ៉ាងខ្លាំង ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបមានចំនួន៦៣ភាគរយ នៃការនាំចេញសរុបនៅឆ្នាំនោះ។
យោងតាមADB ការធ្វើពិពិធកម្មភាពយឺតយ៉ាវ និងទីផ្សារប្រមូលផ្តុំ ធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចងាយរងគ្រោះ ទៅនឹងការប៉ះទង្គិចពីខាងក្រៅ។ ការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច នាពេលខាងមុខនឹងបង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗ រួមទាំងការកាត់បន្ថយការអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេសពីទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប និងការកាត់បន្ថយជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការ (ODA) ពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។
ការពន្លឿនការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច មុនពេលចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច និងការនឹងផ្តល់ឱ្យកម្ពុជានូវឱកាសបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្កើតការងារដែលមានតម្លៃខ្ពស់ ពង្រឹងភាពធន់នឹងការប៉ះទង្គិចពីខាងក្រៅ និងធានាបាននូវកំណើនប្រកបដោយចីរភាព។
យោងតាមលោក ថុង ម៉េងដាវិត អ្នកវិភាគភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាអន្តរជាតិ និងគោលនយោបាយសាធារណៈ (IISPP) នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
បច្ចុប្បន្ននេះ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំង លើវិស័យសំខាន់ៗមួយចំនួន រួមមាន ផលិតកម្មកាត់ដេរ សំណង់ កសិកម្ម និងទេសចរណ៍។
លោកកត់សម្គាល់ថា “ជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរជាសកលឆ្ពោះទៅរកទីផ្សារឌីជីថល ឧស្សាហកម្ម និងស្វ័យប្រវត្តិកម្មកាន់តែច្រើន កម្ពុជាត្រូវតែកាត់បន្ថយ ការពឹងផ្អែកលើវិស័យទាំងនេះ ដើម្បីជៀសវាងភាពងាយរងគ្រោះ និងការប្រែប្រួលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក”។
លោកបានបន្តថា ការធ្វើពិពិធកម្ម នឹងអាចឱ្យកម្ពុជាលើកកម្ពស់ស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច បង្កើតការងារកាន់តែច្រើន អភិវឌ្ឍកម្លាំងពលកម្មជំនាញ និងជំរុញកំណើនប្រកបដោយចីរភាព។ លើសពីនេះ វានឹងធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ច មានភាពធន់នឹងការរង្គោះរង្គើ ទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេស ធ្វើទំនើបកម្មកសិកម្ម និងកសិឧស្សាហកម្ម និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការអប់រំវិជ្ជាជីវៈ និងឧត្តមសិក្សា ស្របពេលជំរុញការផលិតគ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងគ្រឿងបន្លាស់រថយន្ត។
លោកបានលើកឡើងទៀតថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយមានការគាំទ្រពីអង្គការអន្តរជាតិ កំពុងចាត់វិធានការរួចហើយ ដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមគោលនយោបាយ ការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងកំណែទម្រង់អប់រំ។ ប៉ុន្តែការធ្វើពិពិធកម្មដែលទទួលបានជោគជ័យ នឹងតម្រូវឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាបន្តបន្ទាប់ ការធ្វើផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត និងកិច្ចសហការរវាងវិស័យរដ្ឋ និងឯកជន។
យោងតាម ADB ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ការវិនិយោគរបស់កម្ពុជាលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ មានត្រឹមតែ២,៩ភាគរយ នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ដែលធ្លាក់ចុះពីកម្រិត៥ភាគរយ នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបដែលត្រូវការ ដើម្បីទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែង។
ថ្មីៗនេះរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាស ផែនការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចំនួន៣៦,៦ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ទសវត្សរ៍ក្រោយ ដោយបង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់របស់វិស័យឯកជន ក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលដៅវិនិយោគទាំងនេះ។
របាយការណ៍របស់ ADB បានអោយដឹងទៀតថា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឯកជន នៅតែជួបការលំបាក និងក្របខណ្ឌដែលមិនទាន់មានការអភិវឌ្ឍ សម្រាប់ភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋ និងឯកជន។ ដូច្នេះ កម្ពុជានៅមានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដោយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១០៦ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១៤០។
ការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច
ការវាយតម្លៃបឋមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់ការពិនិត្យឡើងវិញនៃឆ្នាំ ២០២៤ បានអោយដឹងថា កម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អ សម្រាប់ការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ដោយទទួលបានពិន្ទុល្អក្នុងលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំងបី។
ខណៈដែលប្រាក់ចំណូលជាតិសរុប (GNI) របស់កម្ពុជាសម្រាប់មនុស្សម្នាក់មាន១៥៤៦ដុល្លារ គឺលើសពី១៣០៦ដុល្លារដែលកំណត់ កម្ពុជាក៏ទទួលបានពិន្ទុល្អ៧៧,៧ លើសន្ទស្សន៍ទ្រព្យសម្បត្តិមនុស្ស (HAI) ដែលលើសពីកម្រិត៦៦។
កម្ពុជាក៏ទទួលបានវឌ្ឍនភាពល្អ នៅក្នុងសន្ទស្សន៍សេដ្ឋកិច្ច និងបរិស្ថាន (EVI) ផងដែរជាមួយនឹងពិន្ទុ ២៣,៣ (កម្រិតសម្រាប់ប្រភេទនេះគឺ៣២ ឬទាបជាងនេះ)។
កម្ពុជាក៏ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងក្លាយជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៣០ និងជាប្រទេសដែលមានចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០។
រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ក្តីសង្ឃឹម លើយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ ដែលផ្តួចផ្តើមដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីឆ្នាំមុន ដើម្បីដឹកនាំប្រទេសឱ្យសម្រេចបាន នូវគោលដៅនេះ។
ខណៈដែលការចាកចេញ ពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ប្រទេស វាក៏មានន័យថា ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច បានបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្ម ដែលនៅក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះទូទៅ (GSP) ដោយប្រទេសផ្សេងៗ ជាពិសេសសហភាពអឺរ៉ុប។
លោក ប៊ិន ត្រឈៃ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងផែនការ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិ សម្រាប់ការចាកចេញ ពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចបាននិយាយនៅក្នុងបទបង្ហាញ មុនពេលកិច្ចប្រជុំក្រុមអ្នកជំនាញនៃគណៈកម្មាធិការគោលនយោបាយ អភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិថា “កម្ពុជាដឹងច្បាស់អំពីស្ថានភាព បន្ទាប់ពីចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច នៅដើមខែមករាឆ្នាំនេះ។
លោកបានន្តថា ទី១ មូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចតូចចង្អៀត និងពឹងផ្អែកលើវិស័យជំរុញកំណើនតិចតួច ក៏ដូចជាការពឹងផ្អែកលើការនាំចេញកសិផល និងផលិតផលកសិកម្ម ដែលភាគច្រើនជាទំនិញកសិកម្មមិនទាន់កែច្នៃ ធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាងាយរងគ្រោះ ទៅនឹងការប៉ះទង្គិចពីខាងក្រៅ។
ទី២ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ផ្អែកលើវិស័យកសិកម្ម និងពឹងផ្អែកលើកម្លាំងពលកម្ម ដែលមាន៣៦ភាគរយ នៃប្រជាជនដែលមានអាយុពី១៥ ដល់៦៤ឆ្នាំ ធ្វើការក្នុងវិស័យកសិកម្មនៅឆ្នាំ ២០២១ ខណៈដែលការរួមចំណែក របស់វិស័យកសិកម្មមានត្រឹមតែ១៧ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២២ ។
ទី៣ កម្លាំងពលកម្មរបស់កម្ពុជាមួយចំនួន ទទួលបានការអប់រំទាប ក៏ដូចជាជំនាញបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ ទោះបីជាមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ក្នុងវិស័យអប់រំក្នុងទសវត្សរ៍កន្លងមកក៏ដោយ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីការចាកចេញពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ប្រឈមនឹងអត្រាពន្ធខ្ពស់ ច្បាប់ដើមតឹងរ៉ឹង និងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារ។ ដោយសារការចាកចេញ ពីក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច នឹងមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានខ្លាំង ទៅលើការនាំចេញផលិតផលកសិកម្ម (ជាពិសេសអង្ករ) និងផលិតផលផលិតកម្ម (ជាពិសេសសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង ទំនិញធ្វើដំណើរ និងកង់) ការបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍ខាងលើ អាចកំណត់ទំហំសារពើពន្ធសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម។
យោងតាម ADB កម្ពុជាគួរតែបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្មីបន្ថែម ហើយធ្វើសកម្មភាពភ្លាមៗ ដើម្បីពន្លឿនកំណែទម្រង់ពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ក្រោយចាកចេញពីក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ ឱកាសរួមមានលទ្ធភាព ទទួលបានទុនកាន់តែទូលំទូលាយ ទំនុកចិត្តវិនិយោគិនកាន់តែច្រើន និងឱកាសពាណិជ្ជកម្ម។
ADB បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា “ដើម្បីសម្រេចបានអត្ថប្រយោជន៍ទាំងនេះ កម្ពុជាទាមទារការខិតខំប្រឹងប្រែង យ៉ាងសកម្មពីរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន”៕
