ដោយៈ គង់ សូរិយា
ភ្នំពេញៈ សិទ្ឋនៃការកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ មានលក្ខខ័ណ្ឌខុសៗគ្នានៅតាមប្រទេសនានា ប៉ុន្តែដោយឡែកកម្ពុជាក៏មានមូលដ្ឋាននិតិវិធីផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន សម្រាប់ជនជាតិខ្មែរ និងជនបរទេសផងដែរ។
តើនិតិវិធីផ្លូវច្បាប់អ្វីខ្លះ ដែលអាចអនុវត្តន៍បាននៅកម្កុជា? សម្រាប់ជនជាតិខ្មែរ និងជនបរទេស?។ និតិវិធីសំខាន់ៗទាំងនោះមានដូចជា ទី១ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងជនបរទេស អាចទទួលបានកម្មសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ (freehold ownership) ជាមួយនឹងបណ្ណកម្មសិទ្ធិរឹង គឺជាជម្រើសដែលមានសុវត្ថិភាពបំផុត។
ទី២ ជនបរទេសអាចទិញខុនដូ និងអាផាតម៉ិន ដែលមានប្លង់កម្មសិទ្ធិរួម(strata titles) នៅក្នុងអគារដែលសង់រួចក្រោយឆ្នាំ២០១០ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអនុបាតកម្មសិទ្ធិជាក់លាក់ និងការកំណត់ភូមិសាស្ត្រ(geographical restrictions)។ យោងតាមច្បាប់ R.A. 4726 ជនបរទេសអាចទិញយូនីតខុនដូ និងចុះឈ្មោះ (ក្រោមឈ្មោះផ្ទាល់របស់ពួកគេ) នៅកម្ពុជា ដោយ វិញ្ញាបនបត្រកម្មសិទ្ធិខុនដូ (Condominium Certificate of Title) នឹងត្រូវចុះបញ្ជីក្រោមឈ្មោះជនបរទេសនោះផងដែរ។
ទី៣ ខណៈពេលដែលកម្មសិទ្ធិលើដីផ្ទាល់ ត្រូវបានដាក់កំហិតសម្រាប់ជនបរទេស កិច្ចព្រមព្រៀងជួលរចនាសម្ព័ន្ធអ្នកដែលគេតែងតាំង ក្រុមហ៊ុនកាន់កាប់ដីធ្លី និងច្បាប់បរធនបាលកិច្ច ផ្តល់យន្តការវិនិយោគដែលមានភាពងាយស្រួល។
ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា អាចកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ បានយ៉ាងពេញលេញ ដោយហេតុថានីតិវិធីច្បាប់ទាំងអស់ ត្រូវបានអនុវត្តន៍យ៉ាងត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែសម្រាប់វិនិយោគិនបរទេស ខុនដូ និងអាផាតម៉ិនដែលបានសាងសង់រួច ក្រោយឆ្នាំ២០១០ អាចរកបានសម្រាប់ការទិញបរទេស ក្រោមគម្រោងប្លង់កម្មសិទ្ធិរួម ហើយខុនដូនៅតែជាអចលនទ្រព្យដែលមានតម្រូវការច្រើនបំផុត ប៉ុន្តែផ្ទះដែលល្អ ដែលទិញពីអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ល្បីឈ្មោះគឺជាការផ្លាស់ប្តូរថ្មីៗបំផុត។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏មានការហាមឃាត់ ចំពោះអ្នកដែលមិនមែនជាពលរដ្ឋខ្មែរ មិនឲ្យកាន់កាប់ដី ឬអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាផ្ទាល់។ យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា (១៩៩៣) និងមាត្រា៨ នៃច្បាប់ភូមិបាល (១៩៩២)បានចែងថា “មានតែរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរទេ មានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា”។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គោលនយោបាយដែលរដ្ឋាភិបាលអនុម័ត បានជួយសម្រួលដល់ការវិនិយោគ ស្របច្បាប់ផ្សេងទៀត។ រចនាសម្ព័នដែលត្រូវបានតែងតាំង ក្រុមហ៊ុនកាន់កាប់ដីធ្លី និងច្បាប់ស្តីពីបរធនបាលកិច្ច ផ្តល់ទម្រង់ជំនួសនៃភាពជាម្ចាស់ សម្រាប់អ្នកវិនិយោគអចលនទ្រព្យ។
លោក សុខ ដារ៉ា អគ្គនាយកនិយតករបរធនបាលកិច្ច បានបញ្ជាក់ថា គិតត្រឹមដើមឆ្នាំ២០២៤ មានករណីបរធនបាលកិច្ច ចំនួន ៨១០ ដែលបានចុះបញ្ជី ស្មើនឹង១,២៩ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក នៃទ្រព្យសកម្ម៕
