ដោយៈ ចំណាន
អន្តរជាតិៈ បច្ចុប្បន្នប្រទេសជាច្រើន កំពុងសាងសង់អាគារកប់ពពកជាច្រើននៅទីក្រុងរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្អួតពិភពលោក និងបង្ហាញពីសាច់ដុំឬអំណាចសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ។
ប៉ុន្តែសំណួរគឺថា តើប្រទេសណាបានសាងសង់អាគារកប់ពពកមុនគេនៅលើពិភពលោក? ចម្លើយគំនិតនៃអគារខ្ពស់ៗ អគារខ្ពស់ៗដែលធ្វើពីដែក ឬវត្ថុធាតុដ៏រឹងមាំ មិនមាននៅដើមសតវត្សមុនគ.ស ទេ ដោយសារអរិយធម៌បុរាណ មិនទាន់មានបច្ចេកវិទ្យា (ដូចជាស៊ុមដែក ឬជណ្តើរយន្ត)។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើយើងសំដៅថា ប្រទេសណាជាអ្នក ដែលចាប់ផ្តើមសាងសង់សំណង់ខ្ពស់ៗ” ដែលជាបុព្វបុរសដំបូងនៃអគារខ្ពស់ៗ យើងអាចមើលឃើញនូវភស្តុតាងមួយចំនួន។
ប្រហែលឆ្នាំ 2600–2500 មុនគ្រឹះសករាជ ជនជាតិអេហ្ស៊ីបបានសាងសង់ពីរ៉ាមីតនៃ Giza ជាពិសេសពីរ៉ាមីតដ៏អស្ចារ្យនៃ Khufu ដែលមានកំពស់ប្រហែល១៤៦ម៉ែត្រ (480 ហ្វីត)។
ទាំងអស់នេះ ជាសំណង់ដែលមនុស្សបង្កើតឡើង ខ្ពស់បំផុតក្នុងពិភពលោកអស់រយៈពេលជិត៣៨០០ឆ្នាំមកហើយ ដែលវាមិនមែនជាអគារខ្ពស់ទេ ប៉ុន្តែជាឧទាហរណ៍ដំបូងបំផុតនៃ “អគារខ្ពស់”។
ក្រុមអ្នកសាងសង់នៅអ៊ឺរ៉ុប បានចាប់ផ្តើមសាងសង់វិហារ ដែលមានប៉មខ្ពស់ៗ។
ឧទាហរណ៍៖ វិហារLincoln ក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស (គ.ស. ១៣១១) បានឈានដល់កម្ពស់១៦០ម៉ែត្រ (៥២៥ ហ្វីត) ដែលជាសំណង់ខ្ពស់ជាងគេបំផុត នៅលើពិភពលោកនៅពេលនោះ។
អាគារនេះ សាងសង់ឡើងដោយថ្ម និងឈើ មិនមែនដែកទេ នៅតែមិនមែនជាអគារខ្ពស់ពិត ប៉ុន្តែជាការប៉ុនប៉ងដំបូង ដើម្បីទៅដល់មេឃ។
អាគារខ្ពស់ពិតដំបូង បានបង្ហាញខ្លួននៅចុងសតវត្សទី19 ជាមួយនឹងការច្នៃប្រឌិត នៃការសាងសង់ស៊ុមដែក និងប្រើជណ្តើរយន្ត (បង្កើតដោយ Elisha Otis ក្នុងឆ្នាំ 1853)។
អាគារខ្ពស់ទីមួយរួមមានដូចជា
។){kind=link}