ដោយ វុត្ថា
ភ្នំពេញ៖ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតយន្តការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីថ្នាក់ជាតិ ថ្នាក់ខេត្ត ក្រុង តាមសេចក្តីសម្រេចលេខ៤៧ សសរ ចុះថ្ងៃទី ១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៩៩ ស្តីពីការបង្កើតគណៈកម្មការដោះស្រាយទំនាស់ដីធញលីនៅតាមខេត្ត ក្រុង និងទូទាំងប្រទេស។
យោងតាមឯកសាររបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីការបង្កើតគណៈកម្មការនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានដោះស្រាយទំនាស់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រួសារជាង ៤០០០ ។ យន្តការនេះ បានជួយគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងដល់តុលាការ និងប្រជាពលរដ្ឋ។
នៅពេលដែលច្បាប់ភូមិបាលចូលជាធរមាន គណៈកម្មការនេះ ត្រូវជំនួសដោយគណៈកម្មការសុរិយោដីដែលមានមុខងារប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងគណៈកម្មការមុន ប៉ុន្តែមានអំណាចច្រើនជាងក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេច ព្រមទាំងមានធនធានច្រើនជាងសម្រាប់ធ្វើការអង្កេតលើវិវាទកម្ម។
វិវាទដែលស្ថិតនៅក្រៅសមត្ថកិច្ចរបស់គណៈកម្មការនេះ នឹងត្រូវសម្រេចដោយតុលា សេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈកម្មការសុរិយោដីអាចប្តឹងឧទ្ធរណ៍ទៅតុលាការបាន។ សេចក្តីត្រូវការចំពោះមុខ គឺ ការពង្រឹងរចនាសម្ព័ន្ធស្ថាប័ន និងការកសាងសមត្ថភាពមន្ត្រីទទួលខុសត្រូវក្នុងការដោះស្រាយវិវាទ និងការកែលំអ ទំនាក់ទំនងស្ថាប័នតុលាការ។
នៅក្នុងតំបន់ធ្វើការចុះបញ្ជីដីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ អ្នកដោះស្រាយទំនាសដំបូងបង្អស់ គឺគណៈកម្មការរដ្ឋបាលដែលអនុវត្តក្នុងក្របខណ្ឌជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាប្រព័ន្ធ ។ ក្នុងករណីវិវាទ មិនអាចដោះស្រាយបាន គណៈកម្មការរដ្ឋបាលត្រូវបញ្ជូនវិវាទនេះ ទៅគណៈកម្មការសុរិយោដី។
ចំណុចសំខាន់ៗ ដែលធ្វើឱ្យគោលនយោបាយនេះ មានប្រសិទ្ធិភាពរួមមាន ការបណ្តុះបណ្តាល និងការពង្រឹងស្ថាប័នសម្រាប់មន្ត្រីដោះស្រាយវិវាទនៅក្នុងគណៈកម្មការអប់រំមូលដ្ឋាន និងផ្តោតទៅលើការដោះស្រាយវិវាទ និងការអនុវត្តជាក់ស្តែងរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងតំបន់នោះ។
សមត្ថភាពនឹងត្រូវបានប្រសើរឡើងតាមរយៈការផ្តល់សម្ភារៈបរិក្ខាការិយាល័យ និងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរដល់គណៈកម្មការ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ កិច្ចខិតខំពង្រឹងស្ថាប័ននឹងប្រើប្រាស់អប់រំផ្នែកបច្ចេកទេសដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងរវាងគណៈកម្មការ និងស្ថាប័នតុលា។
មានការផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ដល់អ្នកទន់ខ្សោយតាមរយៈដៃគូរឯកជនសាធារណៈ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។ កិច្ចខិតខំបប្រឹងប្រែងនេះដឹកនាំដោយក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ សហការជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ គណៈកម្មការសុរិយោដី និងតុលាការ៕
