ដោយ វុត្ថា
ភ្នំពេញៈ កម្ពុជាបានទទួលប្រព័ន្ធនុគ្រោះពន្ធពីបណ្តាប្រទេស ដែលកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដូចជា មកពីសហភាពអឺរ៉ុបដូចជា ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និងបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ជាមួយបណ្តាប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់ និងបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនទៀតនៅក្នុងពិភពលោក។ តើស្ថាប័នទាំងពីរនេះ មានលក្ខណៈខុសគ្នាបែបណា?។
១) កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី
កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ឬហៅថា FTA មានន័យថា គឺជាការកិច្ចព្រមព្រៀងលើកលែងរបាំងពន្ធអាករទៅវិញទៅមក រវាងប្រទេស និងប្រទេស ដែលចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រៀង។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺនឹងសម្រួលជាមួយរបាំងពន្ធអាករ ការកំណត់ចំនួនទំនិញ ដែលគេអាចយល់បានថា ជាការធ្វើសេដ្ឋកិច្ចបែបផែនទីផ្សារសេរី ឬក្នុងអត្ថន័យការរួមបញ្ចូលសេដ្ឋកិច្ចតែមួយ។
យន្តការកាត់បន្ថយពន្ធនេះ គឺជាទស្សនៈវិស័យតែមួយគត់ ដែលគេយល់ថាគឺជាកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីឆ្ពោះទៅសម្រេចឲ្យបាននូវការបង្កើត តំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន។
២) ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ (EBA)
EBA គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលអនុញ្ញាតឱ្យការនាំចូលទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែសព្វាវុធ ទៅសហភាពអឺរ៉ុបពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ទទួលនូវការអនុគ្រោះ ដោយមិនជាប់ពន្ធនាំចូលនិងកូតា។ EBA គឺជាផ្នែកនៃប្រព័ន្ធអនុគ្រោះទូទៅរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលបានចូលជាធរមានចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០១មកម្ល៉េះ និងគ្មានកំណត់ពេលវេលាបញ្ចប់នោះទេ។
ទំនិញនាំចូលទាំងអស់ នឹងត្រូវទទួលបាននូវការអនុគ្រោះ មិនជាប់ពន្ធនាំចូល និងកូតា ប្រសិនបើអនុលោមទៅតាមវិធានប្រភពដើមទំនិញ និងបណ្តាវិធានពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត។ គម្រោងនេះគ្រប់ដណ្តប់ ទៅលើផលិតផលប្រមាណ៧២០០បន្ទាត់ពន្ធគយ ក្នុងនោះ៩១៩បន្ទាត់ពន្ធគយ គឺជាផលិតផលកសិកម្ម។
ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួចចំនួន៤៨ រួមទាំងកម្ពុជាផងដែរ ទទួលបានការអនុគ្រោះពីគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ។ ចំពោះកម្ពុជា EBA ផ្តល់ផលប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំង ដល់វិស័យកសិកម្ម ជាពិសេស អង្ករ និងផលិតផលសក្តានុពលមួយចំនួនទៀត។
ជាក់ស្តែងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កម្ពុជាបានបង្កើនការនាំចេញអង្ករយ៉ាងច្រើនទៅសហភាពអឺរ៉ុប ជាពិសេសប្រទេសបារាំង អ៊ីតាលី ជាដើម។ ដូចគ្នាដែរ ការនាំចេញ សំលៀកបំពាក់ទៅសហភាពអឺរ៉ុបក៏កើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែរ៕
