ដោយគង់ សូរិយា
ភ្នំពេញៈ បុរាណវិទូទើបរកឃើញប្រាសាទប្រមាណ ៤០កន្លែង នៅទីតាំងមួយនៃអតីតនគរចេនឡា ដោយមានបំណងប្រែក្លាយតំបន់នេះ ជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍វប្បធ៌ម និងប្រវត្តិសាស្រ្ត។
បុរាណវិទូៈចង់ប្រែក្លាយតំបន់មួយក្នុងខេត្តក្រចេះជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍
អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិតធុយ ចាន់ធួនបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងកាលពីចុងសប្តាហ៍មុនថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានរកឃើញប្រាសាទជាង៤០នៅស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ ដែលជាតំបន់អតីតរាជធានីខ្មែរនៅសម័យចេនឡា។
ទន្ទឹមគ្នានឹងការចុះទៅទីតាំងផ្ទាល់ លោកបានចងក្រងឯកសារបានជាង២០០ទំព័រ និងចង់ប្រែក្លាយអតីតរាជធានីសម្ភុបុរៈ ឲ្យក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ ទេសចរណ៍ និងបរិស្ថាន ដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ បានសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្តទៀត
លោកសាស្រ្តាចារ្យធុយ ចាន់ធួនបានបន្តថា នៅពេលគេនិយាយពីរាជធានីសម័យនគរភ្នំ ដែលជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃកំណើតប្រទេសខ្មែរ ពលរដ្ឋ និងអ្នកសិក្សាជាច្រើនបានស្គាល់ទីតាំងយ៉ាងច្បាស់លាស់ គឺស្ថិតនៅក្នុងស្រុកអង្គបុរីខេត្តតាកែវបច្ចុប្បន្ន។ ដូចគ្នាដែរ នៅពេលគេនិយាយពីរាជធានីខ្មែរនៅសម័យអង្គរ ដែលជាសម័យកាលដ៏រុងរឿងនៃអាណាចក្រខ្មែរ គេបានស្គាល់ភ្លាមថាស្ថិតនៅក្នុងខេត្តសៀមរាបបច្ចុប្បន្ន។
ប៉ុន្តែនៅពេលគេនិយាយពីរាជធានីសម្ភុបុរៈ ដែលជាអតីតរាជធានីខ្មែរសម័យចេនឡា មានប្រជាជនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលបានស្គាល់ទីតាំងនោះ ស្របពេលដែលមិនសូវមានឯកសារ ដែលរៀបរាប់រឿងរ៉ាវនៅក្នុងសម័យចេនឡា។
លោកបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួនបានអះអាងថា តំបន់នេះ គឺជាអតីតរាជធានីសម្ភុបុរៈនៃប្រទេសចេនឡាទឹក ខណៈអតីតរាជធានីចេនឡាគោក ស្ថិតនៅឯខេត្តចំប៉ាសាក់ប្រទេសឡាវបច្ចុប្បន្ន។
លោកបានបន្តថា “ចាប់ពីខែមករា២០១៩រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំបានរកឃើញប្រាសាទចំនួន៤៣ ជាគ្រឹះប្រាសាទថ្មីសន្លាង ដែលអត់មានក្នុងឯកសារផ្សេងៗនោះទេ។ នេះជារឿងថ្មីមួយ ដែលខ្ញុំធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ”។លោកបន្តថា “សព្វថ្ងៃ ប្រាសាទទាំងអស់ សល់តែគ្រឹះ ប៉ុន្តែ គ្រឹះប្រាសាទទាំងអស់ហ្នឹង នៅមានផ្តែរ ហោជាង ជញ្ជាំង រូបសំណាកខ្លះ លិង្គខ្លះៗ។ ប្រាសាទទាំងអស់ហ្នឹង ៦០ភាគរយស្ថិតក្នុងព្រៃរបោះតាមដងទន្លេមេគង្គ និង៣០ភាគរយទៀតនៅក្នុងដីឡូតិ៍អ្នកភូមិ តែអ្នកភូមិតែងហៅគ្រឹះប្រាសាទហ្នឹងថាកំណប់”។
ក្រោយពីបានរកឃើញប្រាសាទទាំងនេះ បណ្ឌិតបុរាណវិទ្យារូបនេះ ក៏កំពុងតែចងក្រងសៀវភៅអំពីប្រាសាទទាំងនេះ បានជាង២០០ទំព័រហើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយការស្រាវជ្រាវ ដែលពុំមានជំនួយ និងការឧបត្ថម្ភពីស្ថាប័នណាមួយ បានក្លាយជាឧបសគ្គខ្លះដែរសម្រាប់លោកសាស្ត្រាចារ្យ។
លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា “ខ្ញុំចង់ប្រែក្លាយជាតំបន់នេះ ឲ្យទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ ជាមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍បរិស្ថាន ជាមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍ការស្វែងយល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ”។លោកបន្ថែមថា “រាល់ទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរយល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្លួនឲ្យបានពិតប្រាកដ និងជម្រៅថា តើប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនឯងបានវិវត្តន៍ ពីចំណុចណាដល់ចំណុចណា?”៕
