តើកំណើនប្រជាសាស្រ្ត ការរីកចម្រើន បញ្ហាប្រឈមនៃនគរូបនីយកម្មនៅកម្ពុជា និងពិភពលោកកំពុងវិវត្តន៍ដូចម្តេច?

0

ដោយៈ គង់ សូរិយា

       ភ្នំពេញៈ នគរូបនីយកម្ម គឺសំដៅទៅលើការផ្លាស់ប្តូរចំនួនប្រជាជន​ពីទីជនបទទៅទីប្រជុំជន នៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ ដែលជាហេតុបណ្តាលឱ្យ​មាន​រីករាលដាលទាំងទំហំ ទ្រង់ទ្រាយ និង ទីតាំងភូមិសាស្រ្តជាដើម​ នៃតំបន់​ទីប្រជុំ​ជននោះ។

ដំណើរការរៀបចំ និងអភិវឌ្ឍទីក្រុងនិងទីប្រជុំជន គឺកើតឡើង​ដោយ​សារតម្រូវការរបស់មនុស្ស ដែលមានវត្តមាននៅទីនោះ ពោលគឺ ការ​បង្កើនល្បឿនលើគ្រប់វិស័យ។

ទោះបីជាមានការកំណត់ដោយឡែកៗពីគ្នា រវាង​ប្រទេស​នីមួយៗយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ការធ្វើនគរូបនីយកម្ម ត្រូវបានកត់សម្គាល់​ក្នុងន័យរួមមួយ គឺការរីកចម្រើនរបស់ទីក្រុង ឬទីប្រជុំជន។

យោងតាមរបាយ​ការណ៍​របស់ អង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្ហាញថា ជិតពាក់កណ្តាល នៃប្រជាជនពិភព​លោក​រស់នៅក្នុងតំបន់ទីក្រុង និងទីប្រជុំជននាដំណាច់ឆ្នាំ២០០៨ ហើយគេ​បាន​ព្យាករណ៍ទៀតថា នៅដំណាច់ឆ្នាំ២០៥០ ប្រជាជនប្រហែល៦៤% នៅក្នុង​ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និង ប្រមាណជា៨៦% នៃប្រជាជននៅក្នុងប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍ ​នឹងត្រូវធ្វើចំណាកជនបទទៅទីក្រុង ឬទីប្រជុំជន ឬក៏អាចធ្វើនគរូប​នីយ​កម្មតំបន់តែម្តង​ ពោលគឺ មានប្រជាជនប្រមាណជា៣ពាន់លាន់រស់នៅ​ទីក្រុង និងទីប្រជុំជន ជាពិសេស គឺការកើតឡើងនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ៊ិក និងអាស៊ី។

តាមរបាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ដដែល​បាន​ព្យាករណ៍ថា កំណើនប្រជាជន ស្ទើរតែទាំងអស់នៅក្នុងពិភពលោក ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២០១៧ ដល់ ឆ្នាំ២០៣០ នឹងត្រូវបានស្រូបយកដោយទីក្រុង និងទីប្រជុំជន ដែលមានប្រជាជនចំនួនប្រមាណជា ១,១លាននាក់ ក្នុងរយៈពេលប្រមាណ​១៣ឆ្នាំខាងមុខ។

ការធ្វើនគរូបនីយកម្ម គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកត្តាផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ដូចជា ការរៀបចំទីក្រុង ការសិក្សាភូមិសាស្ត្រ ការសិក្សាវិភាគសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និង សុខភាពសាធារណៈ។ ការធ្វើនគរូបនីយកម្ម អាចត្រូវបានគេកំណត់បរិមាណ​នៃការអភិវឌ្ឍទីក្រុង ដោយផ្អែកលើចំនួនប្រជាជនសរុប ឬជាអត្រា ដែល​អត្រា​ប្រជាជន នៅតាមទីប្រជុំជនកំពុងកើនឡើង។

ជាការពិត នគរូបនីយកម្ម បាន​បង្កើត​នូវការផ្លាស់ប្តូរសង្គមសេដ្ឋកិច្ច និង បរិស្ថាន ដែលផ្តល់នូវ​ឱកាស សម្រាប់​និរន្តភាពជាមួយនឹង “សក្តានុពល ក្នុងការប្រើប្រាស់ធនធាន​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធ​ភាព ដើម្បីបង្កើតឱ្យមានការប្រើប្រាស់ដីធ្លីប្រកបដោយនិរន្តភាព និងដើម្បី​ការពារជីវចម្រុះនៃប្រព័ន្ធអេកូធម្មជាតិ”។

នគរូបនីយកម្ម មិនមែនគ្រាន់តែជា​បាតុភូតសម័យទំនើបនោះទេ ប៉ុន្តែ វាជាការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃឫសសង្គមរបស់មនុស្សទូទាំងពិភពលោក ដែលវប្បធម៌ភាគ​ច្រើន នៅតាមជនបទត្រូវបានជំនួសយ៉ាងឆាប់រហ័សដោយវប្បធម៌ទីក្រុង។ ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ដ៏ធំបំផុតដំបូងនៃគំរូតាំងទីលំនៅ គឺការប្រមូលផ្តុំអ្នកប្រមូលសត្វព្រៃ ​ចូល​ក្នុងភូមិរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ។ វប្បធ៌មនៅតាមភូមិដ្ឋានជនបទ ត្រូវបាន​កំណត់ដោយសារទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងអាកប្បកិរិយារួមគ្នា ចំណែក​ឯវប្បធម៌នៅតាមទីក្រុង និងទីប្រជុំជន អាចត្រូវបានកំណត់ដោយសារខ្សែ​បន្ទាត់ កាត់ផ្តាច់ណាមួយ ឬដោយសារការមានទំនាក់ទំនង មិនសូវ​ច្បាស់លាស់​ និងឥរិយា​បថបែបប្រកួតប្រជែង។

២‑ ប្រវត្តិនគរូបនីយកម្ម

ចាប់តាំងពីការបង្កើតទីក្រុងដំបូងបង្អស់ នៅមេសូប៉ូតាមៀ និងអេហ្ស៊ីប​រហូតមកដល់សតវត្សរ៍ទី១៨ គេសង្កេតឃើញលំនឹង រវាងប្រជាជនភាគច្រើន ​ដែល​បានចូលរួមក្នុងវិស័យកសិកម្ម ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត នៅក្នុងបរិបទជនបទ និងមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មតូចៗ នៅតាមទីប្រជុំជន ដែលជាសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មនៅតាមទីផ្សារ។ ដោយសារតែស្ថានភាព នៃកសិកម្មនៅ​ដំណាក់​កាលដំបូង និងមិនជាប់គាំងនៅក្នុងអំឡុងពេលនេះ អត្រាសមាមាត្រនៃ​ប្រជាជន​នៅ​តាមជនបទ និងទីក្រុងនៅតែមានលំនឹងថេរ។

ទោះជាយ៉ាងណា​ក៏ដោយ ក៏ការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ នៃភាគរយប្រជាជន​ទីក្រុងនៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក អាចត្រូវបានរកឃើញនៅសហវត្សទី១ មុន គ.ស.។  ការកើនឡើង​គួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយផ្សេងទៀត ត្រូវបានរកឃើញនៅ Mughal ប្រទេស​ឥណ្ឌា ​ដែលមានប្រជាជនប្រមាណជា១៥% រស់នៅក្នុងទីក្រុង​ក្នុងអំឡុង​សតវត្សរ៍ទី​១៦ និង១៧ ពោលគឺមានអត្រាខ្ពស់ជាងនៅទ្វីបអឺរ៉ុប ដែលមានប្រជាជនប្រមាណ​៨% ទៅ១៣% ប៉ុណ្ណោះនាពេលនោះ។​

ជាមួយនឹងការចាប់ផ្តើមនៃបដិវត្តន៍កសិកម្ម និងឧស្សាហកម្មអង់គ្លេស​នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៨ ចំនួនទាំងនេះ​ ត្រូវបាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ជាគំហុគ ពោលគឺ ការ​តាំង​​ទីលំនៅ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុន នៅក្នុងទីក្រុង និងទីប្រជុំជន បានកើត​ឡើង​​យ៉ាងឆាប់រហ័សនៅសតវត្សរ៍ទី១៩ រួមទាំងតាមរយៈការបន្តការធ្វើចំណាក​ស្រុក​ពីជនបទផង និង ដោយសារតែភាពរឹងមាំ នៃការពង្រីកប្រជាសាស្ត្រ​ដែល​បាន​កើតឡើងនៃតំបន់ទីក្រុង និងទីប្រជុំជននៅគ្រានោះផង។

នៅក្នុងប្រទេស​អង់គ្លេស​ និងប្រទេសវែល ចំនួនប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុង​ទីក្រុង​ និងទីប្រជុំ​ជន បានកើតឡើងដល់១៧% នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១៩ និង រហូតដល់៥៤% នៅចុង​សតវត្សរ៍ទី១៩។ លក្ខណៈបែបនេះ ក៏មិនសូវខុសគ្នាដែរ ទៅនឹងប្រទេសមួយ​ចំនួន​ផ្សេងទៀត ក្នុងការធ្វើនគរូបនីយកម្ម ដូចជា ប្រទេសបារាំង ប្រមាណជា​៣៧% នៅក្នុងទីក្រុង និងទីប្រជុំជន និង សហរដ្ឋអាម៉េរិកប្រមាណជា២៨% រស់​នៅតំបន់ទីក្រុង និងទីប្រជុំជន។​

នគរូបនីយកម្ម បានរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័ស នៅទូទាំងពិភពលោក ជាពិសេសប្រទេសលោកខាងលិច ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០ មក នគរូបនីយកម្ម បានចាប់ផ្តើមរីករាលដាលយ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងប្រទេសកំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ផងដែរ។

ជាក់ស្តែងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី២០ មានប្រជាជននៅក្នុងពិភព​លោក​ប្រមាណតែ១៥% ប៉ុណ្ណោះ​រស់នៅក្នុងទីក្រុង និងទីប្រជុំជនភាគច្រើន​ប្រ​ទេសអភិវឌ្ឈន៍ ប៉ុន្តែតួលេខនេះ ត្រូវបានប្រែប្រួលរហូតដល់ប្រមាណជា៥០% នៅឆ្នាំ២០០៧ (ដើមសតវត្សរ៍ទី២១) ដោយសារការកើនឡើងយ៉ាងគំហុក​របស់​ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ជាពិសេសទ្វីបអាស៊ី និងអាហ្រ៊ិក។

ការព្យាការណ៍ចំនួនប្រជាជនជនបទនិងទីក្រុងឆ្នាំ២០៥០ (UNFPA)

៣‑ មូលហេតុនគរូបនីយកម្ម

ការធ្វើនគរូបនីយកម្ម គឺជាកើតឡើងនៃការរៀបចំផែនការ ដែលជា​លទ្ធផលនៃសកម្មភាពរួមគ្នារវាងឯកជន និងរដ្ឋ។ ការរស់នៅក្នុងទីក្រុង ឬទីប្រជុំជន អាចមានអត្ថប្រយោជន៍ផ្នែកវប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ចច្រើនជាងជនបទ​ដោយសារវាអាចផ្តល់នូវឱកាសច្រើន ក្នុងការទទួលបានទីផ្សារការងារ ការកាត់​បន្ថយពេលវេលា កាត់បន្ថយការចំណាយក្នុងការធ្វើដំណើរ និងការដឹកជញ្ជូន ការធ្វើឱ្យប្រសើរនូវលក្ខខណ្ឌលំនៅដ្ឋាន និងលក្ខខណ្ឌសុវត្ថិភាព។

លក្ខខណ្ឌ​ជាច្រើន ដូចជា ដង់ស៊ីតេ ភាពចម្រុះនានា និងការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារ គឺជា​ធាតុផ្សំនៃបរិយាកាសទីក្រុង ឬទីប្រជុំជនដែលអាចនាំទៅដល់ភាពវិជ្ជមាន​សម្រាប់ទីក្រុង ឬទីប្រជុំជននោះ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ភាព​អវិជ្ជមានតែតែកើតមានជានិច្ច ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ និង បង្កើនតម្លៃនៃការរស់នៅ ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងអ្វី ដែលហៅថាបទដ្ឋាននៃការរស់នៅតាមទីក្រុង។

ជាក់​ស្តែង តំបន់ជាយក្រុងនានា ដែលកំពុងកើតមានឡើង នៅក្នុងទីក្រុង នៃបណ្តា​ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ធំៗ អាចត្រូវបានចាត់ទុកថា គឺជាការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាព ​នៃទិដ្ឋភាពអវិជ្ជមាននៃជីវិតទីក្រុង ខណៈពេលដែលមានការប្រើប្រាស់ធនធាន​រួម និងស្មើភាព។

នៅចុងសតវត្សរ៍ទី២០ និងដើមសតវត្សរ៍ទី២១ មនុស្សជាច្រើនបាន​ផ្លាស់​ទីលំនៅទៅទីក្រុង ដើម្បីទទួល​បានឱកាសសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសសប្រ​ទេ​សចិន​និង ឥណ្ឌា ក៏ប៉ុន្តែការផ្លាស់ទីទាំងនេះ គឺមិនបានបង្ហាញជារូបភាព​លម្អិតនៃ​ការធ្វើនគរូបនីយកម្មដែរ។ នៅតំបន់ជនបទ កសិដ្ឋានគ្រួសារតូចៗ ឬ កសិដ្ឋាន​ប្រមូលផ្តុំនៅតាមភូមិនានា ពិតជាមានការលំបាកក្នុងការប្រើប្រាស់ទំនិញ​ដែល​ផលិតនៅតាមទីក្រុង ទោះបីជាគុណភាពជីវិតទូទៅមានលក្ខណៈជាប់​ទាក់ទង​គ្នា យ៉ាងពិតប្រាកដជាមួយនឹងទីក្រុងក៏ដោយ។

ម៉្យាងវិញទៀត ការរស់នៅតាម កសិដ្ឋាននៅជនបទ តែងតែងាយនឹងជួបប្រទះគ្រោះធម្មជាតិ ដែលមិនអាច​ទាយ​ទុកជាមុនបានឡើយ ដូចជា នៅពេលខ្លះមានគ្រោះរាំងស្ងួត គ្រោះទឹក​ជំនន់ ឬជំងឺអាសន្នរោគជាដើម ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យការរស់រាន មានជីវិត​នៅតាម​ជនបទ អាចនឹងជួបបញ្ហា។

បទពិសោធន៍នៅក្នុងប្រទេសថៃ ការធ្វើនគរូប​នីយ​កម្ម​ ក៏ជាលទ្ធផលនៃការកើនឡើងបញ្ហាជាច្រើន នៅតាមជនបទដែរ ដូចជា ការ​ផ្លាស់ប្តូរពីបរិយាកាសជនបទ មកសហគមន៍ជនបទ ក៏អាចបណ្តាលឱ្យមាន​ការ​ផ្លាស់ប្តូររបបអាហារជាមូលដ្ឋាន ដែលផ្អែកទៅលើរបបអាហារ​ ដែលជីវិត​ជនបទ​មិនធ្លាប់ទទួលបាន និងអនុវត្តន៍។

ទីក្រុង និងទីប្រជុំជន គឺជាកន្លែងដែលផ្តល់ជូន​នូវ​សេវាកម្មជាច្រើន​រួមទាំងសេវាកម្មជំនាញ ដែលមិនមាននៅក្នុងតំបន់ជនបទ។ សេវាកម្មទាំងនេះ តម្រូវឱ្យកម្មករនិយោជិត​​ ធ្វើឱ្យមានឱកាសការងារកាន់តែច្រើន និង មានការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស។ មនុស្សវ័យចំណាស់ អាចត្រូវបានបង្ខំឱ្យផ្លាស់ទីលំនៅ​ទៅកាន់ទីក្រុងនានា ដែលមានវេជ្ជបណ្ឌិត និងមន្ទីរពេទ្យ ដែលអាចបំពេញ​តម្រូវការសុខភាពរបស់ពួកគេ រួមទាំងឱកាសសិក្សាដែលមានគុណភាពខ្ពស់ គឺ​ជាកត្តាមួយផ្សេងទៀតមាននៅក្នុងទីក្រុង។

៤‑ កត្តាប្រឈមនៃនគរូបនីយកម្ម­

៤.១‑ ­ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច­

នៅពេលទីក្រុងមានការរីកចម្រើន ផលប៉ះពាល់ជាច្រើន ​នឹងកើតមាន​ឡើង រួមបញ្ចូលទាំងការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង និងការប្រែប្រួលថ្លៃដើម​របស់​ទំនិញនានានៅក្នុងទីផ្សារផងដែរ ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ដែលកើត​មាន​ឡើងនូវវិសមភាពជាច្រើន ដោយសារនិន្នាការនគរូបនីយកម្ម​យ៉ាងឆាប់​រហ័ស។ ការជំរុញឱ្យមានការរីកចម្រើននៅក្នុងទីក្រុង ឬទីប្រជុំជនយ៉ាងឆាប់​រហ័ស អាចនាំឱ្យកើតមាននូវប្រសិទ្ធភាព ប្រកបទៅដោយសមធម៌តិចតួច។

បញ្ហាមួយនៅក្នុងចំណោមបញ្ហាជាច្រើន នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍទីក្រុង គឺកម្មករ​ប្រវេសន៍​ជាច្រើន ធ្វើចំណាកស្រុកពីទីជនបទ នង កម្មករអន្តោប្រវេសន៍​ចំណាក​ប្រទេសជាច្រើន ដែលជាកត្តាធ្វើឱ្យមានកំណើន តំបន់អនាធិ​បតេយ្យ​នៅក្នុង​ទីក្រុង ឬ ទីប្រជុំជនដែលកំពុងធ្វើនគរូបនីយកម្មនោះតែម្តង។ មានករណី​ជាច្រើន​ទៀត កម្មករប្រវេសន៍ និងអន្តោរប្រវេសន៍ដែលមានជំនាញតិចតួច ឬគ្មានជំនាញ រស់នៅក្នុងទីក្រុងដែលសម្បូរទៅឱកាសសេដ្ឋកិច្ច តែពួកគាត់នៅតែ​គ្មានឱកាសការងារ និងមិនមានលទ្ធភាពអាចរកការងារធ្វើ ជាហេតុធ្វើពួកគាត់​គ្មានលទ្ធភាព ក្នុងការស្វែងរកលំដៅដ្ឋានសមរម្យ នៅតាមទីក្រុងបានទេ ហើយ​ត្រូវ​បង្ខំចិត្តរស់នៅ ក្នុងតំបន់អនាធិបតេយ្យនៅក្នុងទីក្រុង។

បញ្ហាទីប្រជុំជន និងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ក៏កំពុងតែជំរុញ  ឱ្យមាននិន្នាការនគរូបនីយកម្ម ជាពិសេស នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍនានា ទោះបីជាទីក្រុងសំខាន់ៗ ​នៅក្នុង​ប្រទេសមាននិន្នាការ នគរូបនីយកម្មក៏ដោយ ក៏ទីប្រជុំជននៅតែបន្ត​លក្ខណៈ​នេះ ​កាន់តែច្រើនជាងមុន។ ការធ្វើនគរូបនីយកម្ម និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ទីក្រុង​មួយញឹកញាប់ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានផលប៉ះពាល់ច្រើន ប៉ុន្តែភាព​អវិជ្ជ​មាន​ទាំងនេះ គឺជាកត្តាចម្បង ក្នុងការនាំទៅដល់ការកាត់បន្ថយ ការ​ចំណាយ​ក្នុងការធ្វើដំណើរ និង ការដឹកជញ្ជូន ខណៈពេលដែលការកែលម្អ ឱកាស​សម្រាប់​ការងារអប់រំ និង ការស្នាក់នៅត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍បន្តបន្ទាប់។

ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើន ដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកដុះ​ដាល និងការកើនឡើងយ៉ាងគំហុក លើវិស័យឧស្សាហកម្មធុនស្រាលមួយចំនួន បានធ្វើឱ្យប្រជាជនវ័យក្មេងភាគច្រើន នៅក្នុងប្រទេសទាំងនេះ ជួបឧបសគ្គ ដូចជា ​កង្វះខាតលទ្ធភាព ក្នុងការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ និង សេវាពិគ្រោះ​អាជីវកម្ម ការលំបាកក្នុងការទទួលបានឥណទាន ដើម្បីចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម និងខ្វះជំនាញ​សហគ្រិន ដើម្បីប្រឹក្សាឱ្យពួកគេអាចទទួលបានឱកាសនៅក្នុង​ឧស្សាហ​កម្ម​ទាំង​នេះ។

ការវិនិយោគលើធនធាមនុស្ស ដើម្បីឱ្យមនុស្សវ័យក្មេងមាន​លទ្ធភាព​ទទួល​បានការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព និងកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី​ទទួលបាននូវសម្ភារៈបរិក្ខារអប់រំ គឺជាការចាំបាច់ដើម្បីយកឈ្នះលើបញ្ហា​ប្រឈម​ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងការធ្វើនគរូបនីយកម្ម។

៤.២‑ ផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន

ទីក្រុងនៃប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ត្រូពិក គឺជាទីក្រុងដែលមានសីតុណ្ហភាព​ខ្ពស់ ហើយវាបានក្លាយទៅជាកង្វល់រួម នៃការកើនឡើងកម្តៅ ​ក្នុងរយៈពេល​ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ កម្តៅនៅក្នុងទីក្រុងនានា បានកើនឡើងខ្ពស់​ នៅពេល​ដែលវិស័យឧស្សាហកម្មកាន់រីកចម្រើន។ យានយន្ត រោងចក្រ និង ឧបករណ៍​កំដៅនៃផលិតផលឧស្សាហកម្មផ្សេងទៀត បានបញ្ចេញសារធាតុផ្សេងៗ ​ទៅ​ក្នុង​បរិយាកាស ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យទីក្រុងជាទូទៅ មានសីតុណ្ហភាពចាប់ពី១C ទៅ ៣C ក្តៅជាងតំបន់ដែលនៅជុំវិញ។

ផលប៉ះពាល់ក៏រួម​បញ្ចូល ទាំងការកាត់​បន្ថយសំណើមដី និងការកាត់បន្ថយការបញ្ចេញចោល កាបូនឌីអុកស៊ីតឡើង​វិញ។ តាមលោក ស្ទីវ៉ាត ប្រែន (Stewart Brand) បានអះអាងថា ផលប៉ះពាល់​អំពីការធ្វើនគរូបនីយកម្ម គឺមានភាពអវិជ្ជមានចំពោះបរិស្ថាន។

ទី១ អត្រា​កំណើន​នៃអ្នករស់នៅតាមទីក្រុង និង ប្រជុំជនកើនឡើងឬ រក្សានូវអត្រា​មិន​ប្រែប្រួលណាមួយ ដែលនៅតែអាចឈានទៅរកភាពតាន​តឹង ផ្នែកបរិស្ថាន​ដោយ​សារកំណើនប្រជាជន។ ទី២ ការធ្វើចំណាកស្រុក ចេញពីតំបន់ជនបទ ​បាន​ធ្វើឱ្យមានការបាត់បង់បច្ចេកទេស ធ្វើកសិកម្មចិញ្ចឹមជីវិតខ្លះ ដែលឈានទៅ​ដល់ការបំផ្លិចបំផ្លាញ ដូចជា ការកាប់សម្លាប់ និង ដុតបំផ្លាញវិស័យ​កសិកម្ម​ជាដើម។

តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានចេញផ្សាយ​កាលពី​ឆ្នាំ២០១៣ បានព្រមាន​ថា ជាមួយនឹងប្រជាជនប្រមាណជាង២,៤ ពាន់លាននាក់នៅជនបទ ​គិតត្រឹម​ឆ្នាំ២០៥០ បរិមាណម្ហូបអាហារដែលផលិតបាន នឹងត្រូវកើនឡើង​ប្រហែល​៧០% ដែលអាចរាំងស្ទះដល់ការផលិតស្បៀងអាហារ ហើយមានប្រទេសខ្លះ​ នៅក្នុងពិភពលោកបានកំពុងនឹងប្រឈមអសន្តិសុខស្បៀងរួចទៅហើយ ដោយ​សារតែការផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាពបរិស្ថាន។ ម៉្យាងទៀត ការផ្លាស់ប្តូរបែបនេះ អាច​នឹង​ធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធអនាម័យ និង ការថែទាំសុខភាពសាធារណៈមានភាពតានតឹង ហើយអាចបង្កឱ្យមានគ្រោះមហន្តរាយផ្នែកមនុស្សធម៌ និងបរិស្ថាន។ (នៅមានតនៅថ្ងៃស្អែក)។(ឯកសាររបស់វិទ្យាស្ថានមនុស្សសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម)៕

 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here