ដោយៈសុជាតា
ភ្នំពេញៈ ទោះបីជាប្រទេសកម្ពុជារួមចំណែកតិចតួច ក្នុងការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពិភពលោកក៏ដោយ ក៏ប្រទេសកម្ពុជាងាយរងគ្រោះខ្លាំង ដោយផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ គោលនយោបាយនិងសកម្មភាព សំខាន់ៗអាចជួយប្រទេសកម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាបូនទាប។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងបោះជំហានលើផ្លូវវែងឆ្ងាយឆ្ពោះទៅរកកំណើន សេដ្ឋកិច្ចកាបូនទាប
ថ្វីត្បិតតែបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជារួមចំណែកត្រឹមតែ០,០២% ក្នុងការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពិភពលោកក៏ដោយ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះមានហានិភ័យខ្ពស់ ពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ប្រទេសកម្ពុជា ទំនងជានឹងទទួលរងពីការកើនឡើង នៃទឹកជំនន់និងគ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ ដែលមានផលប៉ះពាល់ដល់ការផលិតស្បៀងអាហារ ជាពិសេសស្រូវ។
តាមការសិក្សានៅឆ្នាំ២០៣០ ការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងការប្រើប្រាស់ដីក្នុងគោលបំណងផ្សេងទៀត នឹងរួមចំណែករហូតដល់៤៩% នៃការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ប្រចាំឆ្នាំរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលតាមពីក្រោយដោយវិស័យថាមពល (២២%) និងវិស័យកសិកម្ម (១៧.៥%) ។
ការស្រាវជ្រាវរបស់យើងបង្ហាញថា មានសកម្មភាពសំខាន់ៗ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនិងវិស័យផ្សេងទៀត នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគួរពិចារណា ដើម្បីជួយប្រទេសឆ្ពោះទៅរកកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាបូនទាប។
ការកាត់បន្ថយការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ការដាំដើមឈើឡើងវិញ និងការលើកកម្ពស់ការគ្រប់គ្រងធនធានជាប្រព័ន្ធ ព្រមទាំងឥន្ធនៈស្អាត នឹងមិនត្រឹមតែកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់នៅកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ វាថែមទាំងជួយកាត់បន្ថយការខូចខាតបង្កដោយទឹកជំនន់នៅទីក្រុងក៏ដូចជាទីជនបទ ព្រមទាំងកាត់ បន្ថយការចំណាយលើការស្តារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានតម្លៃខ្ពស់។
កំណើនកាបូនទាប លែងជាទំនួលខុសត្រូវតែឯង របស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៀតហើយ។ អ្នកប្រើប្រាស់ ត្រូវទាមទារអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយទាំងក្នុងប្រទេស ក្នុងតំបន់ និងទូទាំងពិភពលោក។ និយតករត្រូវបង្កើត ការលើកទឹកចិត្ត ខណៈដែលវិស័យហិរញ្ញវត្ថុត្រូវគិតគូរពីការចំណាយលើហានិភ័យ បង្កដោយអាកាសធាតុក្នុងការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន និងកាកំណត់តម្លៃរបស់ខ្លួន។
គោលនយោបាយមួយចំនួន កំពុងត្រូវបានសាកល្បង ដើម្បីកាត់បន្ថយការបំពុលបរិស្ថាន និងបង្កើនការ វិនិយោគបៃតង និងការវិនិយោគស្អាត។ ការខាតបង់ដោយសារការបញ្ចេញកាបូន ជាអ្វីមួយដែលអ្នកសេដ្ឋកិច្ចភាគច្រើន គួរយល់ស្របគ្នា ដោយសារការចំណាយលើកាបូន គឺជាអ្វីដែលងាយមើលឃើញបំផុត ដែលអាចប្រើដើម្បីលើកទឹកចិត្តសម្រាប់ការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នពុល។
ប្រព័ន្ធជួញដូរការបញ្ចេញឧស្ម័ន ឬទីផ្សារកាបូនគឺជាមធ្យោបាយមួយ ដើម្បីកំណត់ការចំណាយខាងលើ។ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៦ ដល់ឆ្នាំ ២០២០ កម្ពុជាបានលក់ឥណទានកាបូនដែលមានតម្លៃ១១,៦លានដុល្លារ ពីទីតាំងចំនួនបី គឺដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ឧទ្យានជាតិក្រវាញខាងត្បូង និងដែនជម្រកសត្វព្រៃតាតៃ។
បណ្តាប្រទេសនៃក្រុមអនុតំបន់មេគង្គ ដែលរួមមាន កម្ពុជា និងផ្នែកខ្លះនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនផងដែរ ក៏បានគិតគូរពីការអភិវឌ្ឍទីផ្សារថាមពលក្នុងតំបន់ ប៉ុន្តែការជួញដូរកាបូននៅក្នុងវិស័យ នេះមានភាពស្មុគស្មាញច្រើន។
ឧទាហរណ៍នៃភាពជោគជ័យមួយ គឺគម្រោងថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យទំហំ៦០មេហ្កាវ៉ាត់ ដែលត្រូវបានដាក់ដេញថ្លៃក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និងផ្តល់នូវតម្លៃផ្គត់ផ្គង់ប្រកួតប្រជែងខ្ពស់គឺ០,០៣៨ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូវ៉ាត់ម៉ោង ដែលអាចប្រៀបធៀប ឬទាបជាងតម្លៃគីឡូវ៉ាត់ម៉ោងនៃថាមពលធ្យូងថ្ម ធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អ ក្នុងការឈានទៅរកការវិនិយោគថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ព្រោះប្រទេសនេះមានកម្រិតនៃការសាយភាយ កម្តៅខ្ពស់។ គោលនយោបាយផ្សេងទៀត ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពថាមពល លើក កម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចដែលគិតគូរពីផលប៉ះពាល់ (circular economy) និងវិស័យឧស្សាហកម្មដែលកាត់ បន្ថយជាតិកាបូន។
ដល់ពេលដែលត្រូវគិតឡើងវិញ អំពីការវិនិយោគថាមពលធ្យូងថ្មហើយ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ ២០១១ និងឆ្នាំ២០១៥ តម្រូវការអគ្គិសនីនៅប្រទេសកម្ពុជា បានកើនឡើង ១៨% ក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសបានជួបប្រទះ ឱនភាពថាមពលដ៏ធំមួយដែលបណ្តាល ឱ្យមានការស្វែងរកប្រភពថាមពល និងការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងធ្យូងថ្មថ្មីៗ។
បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជា មានរោងចក្រធ្យូងថ្មយ៉ាងតិចចំនួន៤ កំពុងរៀបចំដាក់ឱ្យដំណើរការ ដែលនឹងបន្ថែមថាមពល១,៦៣ ជីហ្គាវ៉ាត់នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៤ ដែលជាចំនួនខ្ពស់ជាងទ្វេដង នៃសមត្ថភាពផលិតធ្យូងថ្មបច្ចុប្បន្នទំហំ៦៧៥មេហ្គាវ៉ាត់ នៅក្នុងប្រទេស។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២០ ជាមួយនឹងបញ្ហាកូវីដ១៩ តម្រូវការថាមពលបានធ្លាក់ចុះ ហើយលើសពីនេះទៀត តម្លៃនៃថាមពលកកើតឡើងវិញបានបន្តធ្លាក់ចុះ។ គិតដល់ការរារាំងកាតព្វកិច្ចកិច្ចសន្យា នៃកិច្ចព្រមព្រៀងធ្យូងថ្មកន្លងមក ប្រសិទ្ធភាពចំណាយនៃការវិនិយោគថាមពលធ្យូងថ្មនៅកម្ពុជា គួរតែត្រូវបានពិចារណាឡើងវិញ ជាពិសេសខណៈពេលដែលវិនិយោគិន និងអ្នកផលិតកាន់តែច្រើនឡើងៗ កំពុងជៀសវាងថាមពលធ្យូងថ្ម ដោយសារការកំណត់ដោយគោលដៅអាកាសធាតុ និងតម្រូវការឱ្យមានការបង្ហាញ សម្រាប់អ្នកវិនិយោគ ដែលមានទំនួលខុសត្រូវសង្គម។
ខណៈពេលដែលការវិនិយោគធ្យូងថ្មទាំងនេះ អាចមានប្រសិទ្ធភាពចំណាយកាលពីអតីតកាលដោយសារបច្ចេកវិទ្យាផ្សេងៗ ការវិនិយោគនេះប្រហែលជាមិនចំណេញទេក្នុងពេលអនាគត ដោយសារមានការគិតគូរកាន់តែ ខ្លាំងអំពីការចំណាយលើកាបូន។ ការបង្កើតឧស្ម័នមានការបញ្ចេញកាបូន ប៉ុន្តែវាមានបរិមាណតែពាក់កណ្តាល នៃបញ្ចេញកាបូន តាមរយៈការផលិតថាមពលធ្យូងថ្មប៉ុណ្ណោះ។
ទោះបីជាធនធាននុយក្លេអ៊ែរ វារីអគ្គិសនី ខ្យល់ និងថាមពលព្រះអាទិត្យ គ្មានឬមានការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់តិចតួចបំផុត(in hydo) ក៏ដោយ ក៏ការផលិតថាមពលដោយវារីអគ្គិសនី និងនុយក្លេអ៊ែមានបញ្ហាប្រឈមផ្សេងដែរ។
ថ្លៃដើមប្រតិបត្តិការខ្ពស់ជាងមុន សម្រាប់ការផលិតធ្យូងថ្ម នៅទីបំផុតនឹងត្រូវបានបញ្ជូនទៅអ្នកប្រើប្រាស់ ក្នុងទម្រង់ជាអត្រាថ្លៃអគ្គិសនីខ្ពស់ជាងមុន ឬជាពន្ធដោយប្រយោលដែលអាចប៉ះប៉ូវ នូវការកើនឡើងណាមួយដែលបានផ្តល់ តាមរយៈលទ្ធភាពទទួលបានអគ្គិសនីកាន់តែច្រើន៕
